اثر ارتفاع از سطح دریا بر توابع توزیع قطر، ارتفاع و مساحت تاج بلوط اوری

سابقه و هدف: اجرای عملکردهای اقتصادی و غیر اقتصادی جنگل‌ها مستلزم برنامه‌ریزی و مدیریت کارآمد در جنگل است که این امر نیاز به کسب اطلاعات قابل اعتماد و حقیقی از منابع جنگلی دارد و این اطلاعات بهینه از جزئیات پارامترهای توده‌های جنگلی کسب می‌شود. مدل‌های توزیع احتمال انواع پارامترهای درختان توده، اطلاعات بسیار مفیدی از تعاملات پیچیده بین درختان و محیطشان در اختیار قرار می‌دهند و به‌طور دقیقی فرآیندهای رشد درختان را توصیف می‌کنند. هدف مطالعه حاضر توسعه مدل‌های توزیع مناسب برای قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری (quercus macranthera fisch. & mey.) در جنگل ارسباران و ارزیابی اثر ارتفاع از سطح دریا بر این مدل‌ها است.مواد و روش‌ها: نمونه‌برداری به روش انتخابی از توده‌های بلوط اوری واقع در جنگل ارسباران در مختصات 38 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی تا 47 درجه و 17 دقیقه طول شرقی در سه دامنه ارتفاعی 1200 تا 1300، 1300 تا 1400 و 1500 تا 1600 متر بالاتر از سطح دریا که این گونه بیشترین حضور را داشت و در قطعه‌های نمونه به ابعاد 100 × 100 متر در سه تکرار انجام شد. در داخل قطعات نمونه قطر برابر سینه، ارتفاع کل و دو قطر عمود برهم تاج تمام درختان، اندازه‌گیری صد درصد شد. محاسبه آماره‌های کمی و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آنالیز واریانس و آزمون توکی در محیط نرم افزار spss 16 بررسی شد و بررسی انواع توزیع‌های آماری در نرم افزارeasyfit 5.5 انجام شد و توابع توزیع احتمال پارامترهای قطر برابر سینه درختان، ارتفاع و مساحت تاج درختان با استفاده از آزمون نیکویی برازش کولموگروف-اسمیرنوف در سطح اطمینان 95 و 99 درصد، بررسی و گزارش شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بهترین تابع برای توزیع قطر برابر سینه درختان در ارتفاع اول، دوم و سوم به ترتیب توزیع بتا، نرمال و بتا بود. آزمون نیکویی برازش برای ارتفاع درختان نشان داد که درختان در ارتفاع اول توزیع ویبول و در ارتفاع دوم و سوم توزیع بتا داشتند. مساحت تاج درختان نشان داد که توزیع‌های ویبول در ارتفاع اول و بتا برای ارتفاع دوم و سوم مناسب‌ترین مدل‌ها برای نشان دادن توزیع احتمال این پارامتر بودند. همچنین قطر درختان در سه دامنه ارتفاعی تفاوت معنی‌داری نشان ندادند، درحالی‌که ارتفاع درختان در مناطق مرتفع‌تر به‌طور معنی‌داری بیشتر بود و تاج درختان به شدت تحت تاثیر افزایش ارتفاع از سطح دریا بوده و تفاوت معنی‌داری را در هر سه ارتفاع نشان داد (p≤ 0.05).نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، ارتفاع از سطح دریا عامل موثری بر ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری بود و عامل اثرگذار بر ایجاد تنوع توابع توزیع احتمال قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری در جنگل ارسبارن محسوب می‌شود که می‌تواند ناشی از اثر ارتفاع بر عوامل محیطی جنگل مانند آب و هوا، خاک، رطوبت و همچنین ویژگی‌های فیزیولوژیکی درختان باشد. اطلاعات حاصل می‌تواند نتایج قابل استنادی در اختیار مدیران و تصمیم گیرندگان برنامه‌ریزی جنگل‌های ارسباران قرار دهد.

effect of elevation on distribution functions of diameter, height, and canopy area of caucasian oak

background and objectives: implementation of economic and non-economic functions of forests requires effective planning and management, which requires reliable and dedicated information on forest resources, as well as the information obtained from the details of forest stands parameters. probability distribution models of various tree parameters provide helpful information about the complex interactions between trees and their environment and accurately describe tree growth processes. this study aims to develop suitable distribution models for the diameter, height, and canopy area of caucasian oak in the arasbaran forest and to evaluate the effect of altitude gradients on these models.materials and methods: a selective sampling plot (100 × 100 meters) was designed in caucasian oak stands between 38° 54′ n latitude and 47° 17′ e longitude at three altitude classes of 1200-1300, 1300-1400, and 1500-1600 meter above sea level with three replications, which include the most presence for the caucasian oak individuals. the diameter at breast height, total height, and both canopy diameters of all trees were measured within each sample plot. quantitative statistics and comparison of means were analyzed using anova and tukey tests in spss 16 software and various statistical distributions were performed in easyfit 5.5 software. the kolmogorov-smirnov goodness-of-fit test was evaluated and reported at 95% and 99% confidence levels.results: the results showed that the best function for the diameter distribution at the first, second, and third elevations were beta, normal, and beta distributions, respectively. the goodness-of-fit test for tree heights showed that a weibull distribution at the first elevation and a beta distribution at the second and third altitude gradiants. the canopy area showed that the weibull distributions at the first elevation and the beta distribution at the second and third elevations were the most reliable models to show the probability distribution of this parameter. moreover, the diameter of trees in the three altitude classes was not significant. in comparison, tree height at higher elavations was significantly higher, and tree canopy was strongly affected by increasing elevation and showed significant differences in all altitude classes (p≤0.05).conclusion: based on the results, altitude is an effective factor on the height and canopy area, as well as on the diversity of probability distribution functions of diameter, height, and canopy area of caucasian oak in arasbarn forests. this information provides reliable results for the arasbaran forest managers and decision makers.