تاثیر سایبان مصنوعی بر جوانه‌زنی بذر، رشد و زنده‌مانی نهال‌های یکساله paulownia fortunei (seem.) heml

سابقه و هدف: پالونیا فورتونی از درختان تند رشد صنعتی و چند منظوره وارداتی است که باتوجه به صفات رویشی و تولیدی مناسب، زراعت چوب، کشت تلفیقی و تولید نهال آن در شمال ایران، به‌ویژه در استان گلستان مورد توجه قرار گرفته است. شناخت عوامل موثر بر جوانه‌زنی و رشد اولیه این گونه امکان بالابردن کیفیت نهال‌های تولید شده در نهالستان‌های جنگلی را فراهم نموده و بدین‌ترتیب شانس موفقیت عملیات کاشت این گونه را افزایش می‌دهد. بنابراین، به‌لحاظ اهمیت مطالعه عکس‌العمل پالونیا فورتونی در برابر تیمارهای مختلف کنترل شدت نور تحقیق حاضر سعی دارد نحوه اثرگذاری سایبان مصنوعی بر عملکرد این گیاه در مراحل جوانه‌زنی و نهالی را مورد بررسی قرار دهد. مواد و روش‌ها: باتوجه به تفاوت‌های ذاتی نیازها و پاسخ‌های گیاه در مراحل جوانه‌زنی و رشد اولیه، در این مطالعه جهت دستیابی به اهداف تحقیق دو آزمایش مستقل طراحی و اجرا گردید. در آزمایش اول با استفاده از طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار، صفات جوانه‌زنی بذر تحت تاثیر سه تیمار سایه (25، 50 و 75 درصد) و یک تیمار شاهد (بدون سایه) در شرایط آزمایشگاه (ژرمیناتور با دمای 25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 70 درصد) بررسی شد. در این آزمایش به‌مدت سه هفته جوانه‌زنی بذور ثبت و در انتهای دوره صفات رویشی نونهالهای سبز شده مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس اطلاعات حاصل صفات جوانه‌زنی بذر شامل درصد، سرعت، انرژی، نقطه اوج، میانگین روزانه و ارزش جوانه‌زنی و همچنین شاخص بنیه بذر و طول ساقه‌چه و ریشه‌چه نونهال‌ها اندازه‌گیری شد. در آزمایش دوم رشد و زنده‌مانی نهال‌های پالونیا فورتونی با استفاده از چهار تیمار سایبان مصنوعی (شامل سایبان های صفر (شاهد)، 25، 50 و 75 درصد) صفات رویشی و زنده‌مانی 44 نهال گلدانی این گونه به‌مدت 5 ماه، ازابتدای تیر تا انتهای آبان، مورد بررسی قرار گرفت. در انتهای فصل رویش تمامی نهالها از گلدان خارج و پس از جداسازی اندام هوایی و ریشه طول، قطر و وزن خشک ساقه، سطح برگ و همچنین طول، وزن خشک ریشه‌های اصلی و فرعی اندازه‌گیری گردید و در نهایت کلیه داده‌ها با استفاده از روش تجزیه واریانس یکطرفه و آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد مورد مقایسه آماری قرار گرفتند.یافته‌ها: نتایج نشان داد درصد، سرعت و میانگین روزانه جوانه‌زنی و همچنین شاخص بنیه بذر تحت تاثیر تیمارهای سایبان قرار نگرفت، اما این عامل، به‌ویژه در سطوح سایبان 50 و 75 درصد، اثرات منفی معنی‌داری بر شاخص‌های ارزش و نقطه اوج جوانه‌زنی بذور داشته است. سایبان مصنوعی اثر معنی‌داری بر زنده‌مانی سال اول نهال‌ها نداشت و تمامی نهال‌ها در تیمارهای مختلف زنده‌مانی کامل داشتند. همچنین نتایج نشان داد تحت سایبان 50 و 75 درصد، طول، قطر ساقه و وزن خشک ساقه در مقایسه با تیمار شاهد و سایبان 25% بالاتر بود و تحت سایبان 50 درصد وزن خشک ریشه فرعی و وزن خشک کل نهال‌ها، سطح برگ نهال‌ها به‌طور معنی‌داری بالاتر از سایر تیمارها بود.نتیجه‌گیری: جوانه‌زنی بذر و زنده‌مانی سال اول نهال‌های پالونیا فورتونی نسبت به تغییرات شدت نور چندان حساس نیست، اما کنترل شدت نور با استفاده از سایبان مصنوعی، ویژگی‌های کیفی نهال‌های این گونه را بهبود می‌بخشد. طوری‌که استفاده از تیمار سایبان 50 درصد پس از مراحل اولیه جوانه‌زنی بذر و استقرار گیاهچه در نهالستان قابل توصیه است.

Effect of light intensity on seed germination, survival and growth of one year old seedlings of paulownia fortunei (Seem.) Hemsl

Background and objectives: Paulownia fortunei is from industrial and multipurpose introduced tree species that has been considered for wood farming, agroforestry practices and seedling production in northern Iran, especially in Golestan province, due to its suitable growth properties and productive traits. Knowing the factors affecting the germination and early growth of this species can provide the possibility of improving the quality of seedlings produced in forest nurseries and thus increases the feasibility of success in planting practices of this species. Therefore, in terms of the importance of studying the reaction of P fortune against different light intensity control treatments, the present study tries to investigate the effect of artificial shading on the performance of this plant in the germination and seedling stages.Materials and Methods: Thanks to the inherent differences in plant needs and responses in the stages of germination and early growth, in this study, two independent experiments were designed and performed to achieve the research objectives. Aimed to investigate the effects of artificial shading treatments on performance of this plant, two independent experiments were conducted at germination and seedling stages. In the first experiment, using a completely randomized design, seed germination features were studied under three shading (25%, 50% and 75%) and one control (without shade) treatments in the laboratory (Temperature of 25 °C and 70% relative humidity in a Germinator) conditions. In this experiment, seed germination was recorded for 3 weeks and at the end of the period, the growth traits of the sprouted seedlings were examined. Based on the information obtained, seed germination traits including germination speed (GS), germination energy (GE), peak value (PV), mean daily germination (MDG) and germination value (GV) as well as seed vigor index (VI) and length of shoot and root of sprouted seedlings were measured. In the second experiment, the growth and survival of 44 potted p fortunei seedlings under four treatments (including control, 25%, 50% and 75% shading) were studied in the first growing season for 5 months, from the beginning of July to the end of November. At the end of the growing season, all seedlings were taken out of the pot and length, diameter and dry weight of stem, leaf area and length, dry weight of main and secondary roots were measured after separating the shoot and root. Oneway analysis of variance and Duncan’s test were used for statistical comparing of treatments at 5% probability level. Results: The results showed that GP, GS, MDG, and VI did not affected by shading treatments, However, the negative effects of shading treatments, especially in 50% and 75% shading levels on GV and PV were significant. Artificial shading did not affect first year seedling survival, so that all of seedlings were survived under all treatments. Also, the results showed that under 50% and 75% shading treatments, stem length, stem diameter, stem dry weight, number and area of leaves were significantly higher than control and 25% treatments. Additionally, under 50% shading treatment, secondary root dry weight and total dry weight of seedlings were significantly upper than other treatments. Conclusion: Seed germination and first year survival of P. fortunei did not so sensitive to light intensity, but controlling light intensity using artificial shading improve seedling quality traits of this species. Hence, use of 50% shading treatments can be proposed in nurseries of this species after initial stages of germination and seedling establishment.