معرفی فلور، شکل زیستی و کوروتیپ رستنی‌ها در کانون‌های گردوغبار جنوب هورالعظیم و جنوب شرق اهواز

سابقه و هدف: خاورمیانه، ایران و ازجمله خوزستان در منطقه خشک جهان واقع شده‌اند و پدیده گردوغبار جز ویژگی‌های این مناطق است. کانون‌های بحرانی گردوغبار با وسعت حدود 350 هزار هکتار در استان خوزستان وجود دارند. این مناطق در قالب 7 محدوده مشخص می‌شوند که عبارتند از: جنوب هورالعظیم، شمال خرمشهر، شرق اهواز، جنوب شرق اهواز، محدوده بندر امام تا امیدیه، محدوده ماهشهر تا هندیجان و شرق هندیجان. هدف این پژوهش تهیه فهرست فلورستیک گونه‌های گیاهی، تعیین شکل‌های زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان است.مواد و روش‌ها: فلور منطقه، از رویشگاه‌های طبیعی کانون‌های بحرانی گردوغبار شماره 1، 2 (کانون هورالعظیم) و کانون شماره 4 (کانون جنوب شرق اهواز) منطقه اهواز در فصل بهار و تابستان سال 1398 جمع‌آوری شد. انتخاب این مناطق به علت طرح‌های نهالکاری، ویناس و مالچ نفتی اجرا شده در این کانون‌ها بود. پس از تعیین سطح قطعات نمونه به روش پلات‌های حلزونی ویتاکر، از روش نمونه برداری تصادفی سیستماتیک با ابعاد شبکه 200×150 متر استفاده شد. در مجموع تعداد 135 قطعه نمونه 100 متر مربعی پیاده گردید. در هر قطعه نمونه علاوه بر تعداد و پوشش سطحی، نام علمی گیاهان به تفکیک جنس و گونه مشخص و ثبت گردید.نمونه‌ها با استفاده از منابع گیاهشناسی تا سطح گونه شناسایی شدند.سپس پراکنش جغرافیایی و شکل زیستی آنها تعیین شد.یافته‌ها: بررسی‌ها نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 154 گونه گیاهی متعلق به 36 خانواده وجود دارد. بزرگترین خانواده‌های گیاهی منطقه،chenopodiaceae (24 گونه)، asteraceae (24 گونه) و poaceae (22 گونه) است. از نظر شکل زیستی گونه‌های گیاهی منطقه براساس روش رانکایر به ترتیب 68 گونه تروفیت، 44 گونه همی‌کریپتوفیت، 21 گونه فانروفیت،15 گونه کامفیت و 6 گونه کریپتوفیت می‌باشند. در این پژوهش مشخص شد که سهم گونه‌های یکساله در منطقه 60 درصد و سهم گونه‌های چند ساله 40 درصد است. تحلیل پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نشان داد که 54 گونه به ناحیه رویشی ایران تورانی،40 گونه به ناحیه ایران تورانی و صحارا سندی، 18 گونه به ناحیه صحارا سندی، 13 گونه به ناحیه رویشی ایران تورانی، مدیترانه‌ای و صحارا سندی(0.9 درصد)،10گونه به ناحیه ایران تورانی و مدیترانه‌ای، 5 گونه به ناحیه مدیترانه‌ای و صحارا سندی، 4 گونه به ناحیه ایران تورانی، اروپا سیبری و مدیترانه‌ای، 4 گونه به ناحیه ایران تورانی، اروپا سیبری و صحارا سندی، 2 گونه جهان وطن، 2 گونه چند ناحیه‌ای و 2 گونه به ناحیه ایران تورانی و اروپا سیبری متعلق می‌باشد.نتیجه گیری: در کانون‌های هورالعظیم و جنوب شرق اهواز خانواده‌های chenopodiaceae، asteraceae و poaceae پراکنش بیشتری نسبت به سایر خانواده‌ها داشته‌اند. گونه‌های تروفیت و همی‌کریپتوفیت با فراوانی به ترتیب 68 گونه و 44 گونه نسبت به سایر اشکال زیستی فراوانی بیشتر دارند، همچنین این دسته از گونه‌ها توانستند در شرایط سخت اقلیمی، در منطقه مستقر شوند.

Introduction of Flora, life form and Chorotype of plants in the critical dust sources in South of Horalazim and south east of Ahvaz

Background and objectives: The Middle East, Iran and Khuzestan are located in arid region of the world and the phenomenon of dust is one of the characteristics of these regions. There are 7 critical dust centers with an area of 350000 hectares in Khuzestan province. These areas are identifie in the 7 range and include: South of Horalazim, north of Khorramshahr, east of Ahvaz, south east of Ahvaz, Bandar Imam to Omidieh, Mahshahr to Hindijan and east of Hindijan. The purpose of this study is provide a floristic list of plant species, determination of life form and geographical distribution. The selection of these areas was due to planting, vinas and oil mulch projects implemented in these centers.Materials and methods: Plant samples were collected by using field survey method in the spring and summer of 2019 in natural habitats critical sources including number 1, 2 (Horalazim) and 4 (south east of Ahvaz) of Ahvaz. After determining the level of sample parts by Whitaker method, Systematic random sampling method with network dimensions of 200 × 150 meters was used.135 plots of 100 square meters were selected in each sample plot, in addition to the number and surface cover, the scientific names of plants were identified and recorded separately by genus and species. The samples were identified using botanical sources up to the species level. Then their Corotype and biological form were determined.Results: Results showed that there are 154 plant species belonging to 36 families in the study area. The largest families in the region were Chenopodiaceae (24 species) followed by Asteraceae (24 species) and Poceae (22 species). In terms of life forms of plant five life forms were found including therophytes (68 species), hemicryptophytes (44 species), phanrophytes (21 species), chamoephytes (15 species) and cryptophytes (6 species). It was found that annual species in the region were 60% and perennial species were 40%. Analysis of the geographical distribution of plants in the region showed that 54 species Irano Turanian, 40 species Irano Turanian, Sahara Sidian, 18 species SaharaSidian, 13 species IranoTuranian, Mediterranean SaharaSidian, 10 IranoTuranian, Mediterranean, 5 species SahraSidian, Mediterranean, 4 species Irano Turanian, Euro Siberian, Mediterranean, 4 species Irano Turanian, Euro Siberian, Sahra Sidian, 2 species cosmopolite, 2 species pluri regional ans 2 species Irano Turanian, Euro Siberian.Conclusion: The families of Chenopodiaceae, Asteraceae and Poaceae had a good distribution in the dust centers in Ahvaz. Therophyte and hemicryptophyte species are more abundant than other life forms, and these species were able to settle in the region in harsh climatic conditions. Therefore, these species can be used to control dust through biological control.