تعیین ضریب شکل سه گونه کاج بروسیا pinus brutia، کاج بادامی pinus pinea و زربین cupressus sempervirens در توده‌های دست‌کاشت عرب‌‌‌‌‌داغ استان گلستان

سابقه و هدف: آگاهی از موجودی جنگل و برآورد حجم دقیق درختان یکی از مشخصه‌های مهم در برنامه‌ریزی برای منابع جنگلی است. ضریب شکل یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین حجم دقیق درختان است. برای برآورد حجم واقعی درختان، باید ضریب شکل محاسبه شود. هدف این پژوهش تعیین ضریب شکل سه گونه کاج بروسیا، کاج بادامی و زربین در جنگل‌کاری عرب ‌‌‌‌‌داغ و مقایسه ضریب شکل واقعی با ضریب شکل‌های طبیعی، مصنوعی و هوهنادل است.مواد و روش‌ها: در این پژوهش برای سه گونه کاج بروسیا، کاج بادامی و زربین در جنگل عرب‌داغ استان گلستان، چهار نوع ضریب شکل شامل واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل ارزیابی شد. به این منظور 13 اصله درخت از هر گونه (در مجموع 39 درخت) در طبقات قطری مختلف از 7.5 تا 42.5 سانتیمتر (2 درخت از هر طبقه قطری) به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس از هر درخت اطلاعات ارتفاع درختان موردنظر، قطر برابرسینه، قطر در 0.1، 0.3، 0.5، 0.7 و 0.9 ارتفاع درخت، سپس از هر درخت قطعات 2 متری جدا شد و قطر ابتدا و انتهای هر قطعه 2 متری اندازه‌گیری شد. همچنین ارتفاع و قطر کنده و طول درخت نیز اندازه‌گیری شد. برای محاسبه حجم دقیق تنه از جمع حجم‌های دو متری و کنده با استفاده از فرمول اسمالیان انجام شد. سپس ضریب شکل‌های (واقعی، مصنوعی، طبیعی و هوهنادل) هر گونه محاسبه شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد که ضریب شکل کاج بروسیا با استفاده از فرمول‌های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به ترتیب 0.49، 0.94، 0.41 و 0.45 بود. همچنین نتایج آزمون تی جفتی نشان داد که تفاوت معنی‌داری در سطح اطمینان 95درصد بین ضریب شکل مصنوعی با واقعی وجود داشت، اما بین ضریب شکل هوهنادل و طبیعی با واقعی تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. ضریب شکل کاج بادامی با استفاده از فرمول‌های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به ترتیب 0.51، 0.74، 0.41 و 0.45 حاصل شد. تفاوت معنی‌داری بین ضریب شکل واقعی با ضریب‌ها شکل مصنوعی و هوهنادل وجود داشت. اما بین ضریب شکل طبیعی با واقعی وجود نداشت. ضریب شکل زربین با استفاده از فرمول‌های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به همان ترتیب قبلی 0.55، 0.53، 0.48 و 0.48 بود. تفاوت معنی‌داری بین ضریب شکل هوهنادل با واقعی وجود داشت، اما بین ضریب شکل واقعی با طبیعی و مصنوعی تفاوت معنی‌داری وجود نداشت.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که ضریب شکل طبیعی می‌تواند به‌عنوان ضریب شکل مناسب برای کاج بروسیا، بادامی وزربین مورد استفاده قرار گیرد، وضریب شکل هوهنادل برای کاج بروسیا و ضریب شکل مصنوعی برای زربین قابلیت جایگزینی ضریب شکل واقعی را دارند.

Determination of form factor for three species (Pinus brutia, Pinus pinea and Cupressus sempervirens) in the Arabdagh reforests, Golestan province

AbstractBackground and objectives: Knowledge of forest inventory and estimation the exact volume of trees is one of the important features in planning for forest resources. The form factor is one of the most important factors in determining the exact volume of trees. To estimate the actual volume of trees, the form factor must be calculated. The aim of this study, determination of form factor for three species (Pinus brutia, Pinus pinea and Cupressus sempervirens) in the Arabdagh reforests, and comparison of the real form factor with the natural, artificial, and Hohnadl factors.Materials and methods: In this research four types of form factors including real, natural, artificial, and Hohnadl factors for three species (Pinus brutia, Pinus pinea and Cupressus sempervirens) were evaluated in the Arabdagh reforests, Golestan province. For this purpose, 39 trees )13 trees for each species) randomly selected in different diameter at breast height classes from 7.5 to 42.5 cm (2 trees of each diameter class). In each tree, height, diameter at breast height (D.B.H) and diameter at 0.1, 0.3, 0.5, 0.7 and 0.9 of tree height were measured, then 2meter length logs from every tree were cut and separated and their diameter at two tops of 2 m length logs were measured. In addition, the height and diameter of the clog and the length of the tree was also measured. To calculate the exact volume of the trunk from the sum of 2 m long logs volumes and log using the Smalian formula. Then the form factors (real, natural, artificial, and Hohnadl) were calculated for every 3 species. Results: The results showed that true, natural, artificial, and Hohnadl form factor value were 0.49, 0.49, 0.41 and 0.45 (Pinus brutia) respectively. In addition, there was a significant statistical difference between artificial with true form factor (α = 0.05), but There was no significant difference between natural and Hohnadl form factor with the true form factor. The form factors (Pinus pinea) using real, natural, artificial and Hohnadl formulas was obtained 0.51, 0.47, 0.41 and 0.45 respectively. There was a significant difference between the real form factor with artificial and Hohnadl form factors. However, there was no significant difference between natural form factor with the real form factor. The form factors (Cupressus sempervirens) using real, natural, artificial and Hohnadl formulas were 0.55, 0.53, 0.48, and 0.48 respectively. There was a significant difference between the Hohnadl and real form factor. However, there was no significant difference between the real, natural and artificial form factorsConclusion: According to the results of this research, we can conclude that the natural form factor can be used as an appropriate form factor for Pinus brutia, Pinus pinea, and Cupressus sempervirens, and Hohnadl form factor for Pinus brutia and artificial form factor for Cupressus sempervirens can ability replace the real form factor.Keywords: Form factor; Pinus brutia; Pinus pinea; Cupressus sempervirens; Arabdagh