بررسی و شناخت ویژگی‌های اکولوژیک رویشگاه‌های درختان کهنسال بلوط ایرانی و بنه در جنگل‌های استان ایلام

سابقه و هدف: درختان کهنسال بلوط ایرانی quercus brantii lindl. var. persica و بنه pistacia atlantica از اهمیت و جایگاه خاصی در جنگلهای زاگرس برخوردارند. شناخت ویژگی‌های اکولوژیک رویشگاهی در ارتباط با موقعیت درختان کهنسال می‌تواند اطلاعات خوبی جهت ارائه راه‌کارهای مدیریتی برای حفظ درختان کهنسال و یا گسترش تعداد آنها به ما دهد. پژوهش حاضر با هدف شناخت ویژگی‌های اکولوژیک رویشگاه‌های درختان کهنسال بلوط ایرانی و بنه در جنگل‌های بلوط استان ایلام انجام شد. سابقه و هدف: درختان کهنسال بلوط ایرانی و بنه از اهمیت و جایگاه خاصی در جنگلهای زاگرس برخوردارند. شناخت ویژگی‌های اکولوژیک رویشگاهی در ارتباط با موقعیت درختان کهنسال می‌تواند اطلاعات خوبی جهت ارائه راه‌کارهای مدیریتی برای حفظ درختان کهنسال و یا گسترش تعداد آنها به ما دهد. پژوهش حاضر با هدف شناخت ویژگی‌های اکولوژیک رویشگاه‌های درختان کهنسال بلوط ایرانی و بنه در جنگل‌های بلوط استان ایلام انجام شد. مواد و روش‌ها: طی جنگل‌گردشی‌های زیاد، درختان کهنسال بر اساس معیار قطر برابر سینه شناسایی و انتخاب شدند و ویژگیهای کمی آنها شامل قطر برابر سینه و قطر حداقل و حداکثر تاج و شرایط رویشگاهی آنها شامل شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک، نزدیکی به رودخانه یا منبع آب اندازه‌گیری یا ثبت شد. مواد و روش‌ها: طی جنگل‌گردشی‌های زیاد، درختان کهنسال بر اساس معیار قطر برابر سینه شناسایی و انتخاب شدند و ویژگیهای کمی آنها شامل قطر برابر سینه و قطر حداقل و حداکثر تاج و شرایط رویشگاهی آنها شامل شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک، نزدیکی به رودخانه یا منبع آب اندازه‌گیری یا ثبت شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درختان کهنسال بلوط عمدتا در طبقه شیب ملایم و درختان کهنسال بنه بیشتر در طبقه شیب نسبتا ملایم قرار دارند. اکثر درختان کهنسال شناسایی شده بلوط و بنه در جهت جنوبی قرار گرفته‌اند. درختان کهنسال بلوط اغلب در طبقه ارتفاعی 1700-1300 متر از سطح دریا پراکنش دارند، اما درختان کهنسال بنه در طبقات ارتفاعی 1700-1300 و 2000-1700 متر از سطح دریا پراکنش یافته‌اند. از نظر دسترسی به آب‌های جاری، هیچ یک از درختان کهنسال بلوط و بنه به منابع آبی دسترسی نداشته و همگی از بارش‌های جوی تغذیه می‌شوند. سطح تاج درختان کهنسال بلوط و بنه بهتر از قطر برابر سینه آنها به تغییرات شرایط رویشگاه پاسخ داده و نحوه تغییرات آن بسته به نوع گونه متفاوت بود. اکثر درختان کهنسال شناسایی شده به دلیل اینکه در شیب‌های ملایم قرار گرفته اند، از عمق خاک مناسب‌تری نسبت به محیط اطراف خود برخوردارند. نتایج نشان داد که درختان کهنسال بلوط عمدتا در طبقه شیب ملایم و درختان کهنسال بنه بیشتر در طبقه شیب نسبتا ملایم قرار دارند. اکثر درختان کهنسال شناسایی شده بلوط و بنه در جهت جنوبی قرار گرفته‌اند. درختان کهنسال بلوط اغلب در طبقه ارتفاعی 1700-1300 متر از سطح دریا پراکنش دارند، اما درختان کهنسال بنه در طبقات ارتفاعی 1700-1300 و 2000-1700 متر از سطح دریا پراکنش یافته‌اند. از نظر دسترسی به آب‌های جاری، هیچ یک از درختان کهنسال بلوط و بنه به منابع آبی دسترسی نداشته و همگی از بارش‌های جوی تغذیه می‌شوند. سطح تاج درختان کهنسال بلوط و بنه بهتر از قطر برابر سینه آنها به تغییرات شرایط رویشگاه پاسخ داده و نحوه تغییرات آن بسته به نوع گونه متفاوت بود. اکثر درختان کهنسال شناسایی شده به دلیل اینکه در شیب‌های ملایم قرار گرفته اند، از عمق خاک مناسب‌تری نسبت به محیط اطراف خود برخوردارند. نتیجه‌گیری: ویژگی‌های اکولوژیک مطلوب موقعیت‌های رویشگاهی درختان کهنسال شناسایی شده از دلایل پایداری آنها در امتداد عمر طولانی خود هستند.

Investigation and recognition of ecological characteristics of sites of Persian Oak and Pistachio old trees in forests of Ilam province

Background and objectives: Old Oak trees and Baneh have a special importance in Zagros forests. Recognizing ecological characteristics in relation to the position of old trees can provide good information for providing management solutions for preserving or extending the trees of the elderly. The present study was carried out with the aim of investigating and recognizing the ecological characteristics of the sites of oak and pistachio old trees in oak forests of Ilam province. Materials and methods: By forest survey , old trees was selected according to the DBH criterion and their site conditions including slope, aspect, altitude, soil depth, climate, site bed status, proximity to the river or source water were measured or recorded. Results: The results showed that the Oak old trees were generally were on a gentle slope and the Pistachio old trees were more on the relatively gentle slope. Most of the identified Oak and Pistachio old trees were located in the southern aspect. The oak old trees were distributed in 13001700 m from sea level, but the Pistachio old trees were in 13001700 and 17002000 m altitude classes. In terms of access to running water, none of the old oak and Pistachio trees have access to water resources and all feed on atmospheric precipitation. Crown area of oak and pistachio trees had better response to site conditions changes than their DBH and its variability depending on species kind was different. Most of the identified old trees due to locating on gentle slopes have relatively suitable soil depth than their surroundings. Background and objectives: Old Oak trees and Baneh have a special importance in Zagros forests. Recognizing ecological characteristics in relation to the position of old trees can provide good information for providing management solutions for preserving or extending the trees of the elderly. The present study was carried out with the aim of investigating and recognizing the ecological characteristics of the sites of oak and pistachio old trees in oak forests of Ilam province. Materials and methods: By forest survey , old trees was selected according to the DBH criterion and their site conditions including slope, aspect, altitude, soil depth, climate, site bed status, proximity to the river or source water were measured or recorded. Results: The results showed that the Oak old trees were generally were on a gentle slope and the Pistachio old trees were more on the relatively gentle slope. Most of the identified Oak and Pistachio old trees were located in the southern aspect. The oak old trees were distributed in 13001700 m from sea level, but the Pistachio old trees were in 13001700 and 17002000 m altitude classes. In terms of access to running water, none of the old oak and Pistachio trees have access to water resources and all feed on atmospheric precipitation. Crown area of oak and pistachio trees had better response to site conditions changes than their DBH and its variability depending on species kind was different. Most of the identified old trees due to locating on gentle slopes have relatively suitable soil depth than their surroundings. Conclusion: Considering the optimal ecological characteristics of site situation of the identified old trees, it can be considered as the reasons for the sustainability of old trees along with their long life.