بررسی برخی صفات کمی و کیفی برگ در گونه ها و هیبریدهای بین گونه ای گردو واقع در کمال شهر کرج

سابقه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه صفات مورفولوژیکی برگ گونه‌ها، ژنوتیپ‌ها و هیبریدهای بین گونه‌ای درختان گردو موجود در ایستگاه تحقیقاتی کمال شهر کرج، بخش تحقیقات باغبانی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر صورت گرفت. خصوصیات ریخت شناسی جزو نخستین و پرکاربردترین نشانگرهایی هستند که از دیر باز همواره مورد توجه گیاهشناسان بوده‌اند که در این میان صفات ریختی برگ دارای جایگاه ویژه ای در رده بندی گیاهان است. اهمیت این خصوصیات تا حدی است که می‌توان با مطالعه آن‌ها به روند تنوع ژنتیکی در گیاهان کمک شایانی کرد. ‌با استفاده از این نشانگرها می‌توان گونه‌ها و حتی کلن‌های داخل یک گونه را از هم متمایز کرد. مواد و روش‌ها: ارزیابی خصوصیات برگ هشت ژنوتیپ گردوی سیاه (n1, n2, n3, n4, n5, n6, n7, n8) هفت رقم گردوی ایرانی (دماوند، جمال ronde de montignac, pedro, hartley, chandler, seer, وk72, b21)، پنج ژنوتیپ از هیبریدهای بین گونه‌ای(j. hindsii × j. nigra) و چهار ژنوتیپ از هیبریدهای بین گونه‌ای(j. hindsii × j. regia) و یک ژنوتیپ از گونه j. hindsii با نمونهگیری در تابستان از برگ‌هایی که رشد کامل رسیده بودند انجام شد. در مجموع 14 صفت شامل 7 صفت کمی (طول و عرض کلی برگ aوb ، عرض برگچه e، طول برگچهf ، طول دمبرگc ، تعداد و شاخص سطح برگ) و 7 صفت کیفی (شکل برگ و برگچه، حاشیه برگ، رنگ برگ و دمبرگ، زمان باز شدن جوانه‌های برگ، کرک دار بودن، زمان خزان برگ و دوام دمبرگ اصلی) مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج حاکی از وجود تنوع زیاد مورفولوژیکی بین گونه ها و هیبریدهای گردو است. نتایج آماری موید آن است که با صفات انتخابی می‌توان تا حد زیادی ژنوتیپهای گردو را از یکدیگر تفکیک نمود.نتیجه گیری: بیشترین سطح برگ متعلق به رقم‌ 21b مربوط به گونه‌ گردوی ایرانی با 336.3 سانتیمترمربع و ‌کمترین سطح برگ نیز متعلق به گونه گردوی سیاه ژنوتیپ 8n با سطح برگ76.2 سانتیمترمربع بود. میانگین صفات کمی برگ نمونه‌های مورد بررسی نشان داد که ارقام گردوی ایرانی دارای بیشترین میانگین طول و عرض برگ و گردوی سیاه نیز دارای‌ کمترین طول و عرض بودند. همچنین میانگین بیشترین عرض و طول برگچه مربوط به گردوی ایرانی و در مقابل هیبرید بین گونه‌ای پارادوکس (j. hindsii x j. regia) نیز دارای کمترین عرض برگچه بود. کمترین طول برگچه نیز برای گونه گردوی سیاه اندازه‌گیری شد. در میان گونه‌های مورد بررسی، گردوی ایرانی دارای کمترین تعداد برگچه و برگ گونه j. hindsii ‌بیشترین تعداد برگچه را داشت. ژنوتیپ‌های گردو با استفاده از تجزیه خوشه‌ای (کلاستر) بر اساس صفات کمی و کیفی برگ مورد بررسی به سه خوشه مجزا تفکیک گردیدند. ‌خوشه اول شامل: شش ژنوتیپ مختلف گردوی سیاه، گونه j. hindsii و هیبریدهای بین گونه‌ای رویال و پارادوکس، خوشه دوم شامل ارقام مربوط به گردوی ایرانی و خوشه سوم دربرگیرنده ژنوتیپ (b21) از گردوی ایرانی بود.

Investigating some qualitative and quantitative traits in species and inter-species of walnut hybrids in Kamalshahr Research Station in Karaj

Background and aim: This study was conducted in order to evaluate and compare the morphological traits of species leaflet, genotypes and interspecies hybrids of walnut tree in the Research Center of KamalShahr, Karaj, Iran, Horticultural Research station, Seed and Plant Improvement Institute. Morphological characteristics are one of the first and most widely used markers that have always been considered by botanists in the past. In this regard, morphological traits of leaf have a special place in the classification of plants. The importance of morphological characteristics is such an extent that the study of them can be helpful to process genetic diversity in plants. Using these markers, species and even clones within a species can be distinguished from one another.Materials and Methods: Evaluation of traits from following genotypes was performed with sampling in the summer from the leaves that were grown fully: eight genotypes of black walnut (N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7, N8), seven cultivars / genotypes of Iranian walnut (Seer Damavand, Jamal, Chandler, Hartley, Pedro, Ronde de Montignac, B21 and K72), five genotypes of interspecific hybrids (J. hindsii × J. nigra) and four genotypes of interspecific hybrids (J. hindsii × J. regia) and a genotype of J. hindsii species. In total, 14 traits were evaluated including 7 quantitative traits (length and width of leaves (a and b), leaf width (e), leaflet length (f), petiole length (c), number and leaf area) and 7 qualitative traits (shape of the leaflet, leaf edge, leaf and petiole color, time of opening leaf bud, having wool, time of falling leaf and main petiole durability).Results: The results indicated that there was much morphological diversity among above species and hybrids. Statistical results showed that this species can be distinguished with selected traits.Conclusions: The highest leaf area was belonged to B21 genotype of Iranian walnut species with 336.3 cm2 and the lowest leaf area was measured for N8 genotype of black walnut with 76.2 cm2. The average of quantitative traits for leaf samples showed that Iranian walnut cultivars had the maximum mean of leaf length and width and black walnut had the minimum length and width of leaf. The mean of maximum width and length of leaflet was observed in Iranian walnut and the lowest leaflet width was observed in paradox (J. hindsii x J. regia) interspecific hybrid. The minimum of leaflet length were measured in black walnut. Among the evaluated species, the minimum and maximum number of leaflets was achieved in Iranian walnut and J. hindsii species, respectively. Genotypes were studied and grouped using cluster analysis and based on quantitative and qualitative characteristics of leaves. The genotypes were separated into three distinct clusters. The first cluster includes: six different genotypes of Black Walnut, J. hindsii species and interspecific hybrids of Royal and paradox, a second cluster includes the cultivar of Iranian walnut and third cluster includes (B21) genotypes of Iranian walnuts.