بررسی امکان تولید نهال درختچه‌های پیچیلوک (leptadeniapyrotechnica)، گیشدر (periploca aphyla) و بنگلا (vitex agnous castus)

سابقه و هدف: استفاده از گونه‌های گیاهی بومی در برنامه جنگلکاری‌ها و فضای سبز شهری با توجه به سازگاری و نیاز آبی کم آن‌ها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. گونه‌های درختچه‌ای پیچیلوک (leptadenia pyrotechnica)، گیشدر (periploca aphyla) و بنگلا (vitex agnouscastus) از گونه‌های بومی استان هرمزگان هستند که نه تنها دارای منظری بسیار زیبا هستند بلکه با شرایط خشکی و کم آبی منطقه کاملا سازگار هستند. بنابراین، این تحقیق با هدف بررسی امکان تولید نهال درختچه‌های پیچیلوک (leptadenia pyrotechnica)، گیشدر (periploca aphyla) و بنگلا (vitex agnouscastus) در سال 1394 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان انجام شد. مواد و روش‌ها: تولید نهال به دو روش تکثیر از طریق کاشت بذر و قلمه‌زنی انجام شد. تیمارهای پیش‌رویشی تکثیر از طریق بذر شامل قرار گرفتن بذور در اسید سولفوریک به مدت 3 دقیقه، اسید سولفوریک به مدت 6 دقیقه، اسید سولفوریک به مدت 9 دقیقه، آب جوش به مدت 24 ساعت، آب جوش به مدت 48 ساعت، آب جوش به مدت 72 ساعت، خراش‌دهی با ماسه و خیساندن در آب معمولی (شاهد) و تیمار پیش‌رویشی تکثیر از طریق قلمه، استفاده از هورمون nbaبود. یافته‌ها: نتایج نشان داد بهترین تیمار برای سبز شدن بذور گونه‌های پیچیلوک (leptadenia pyrotechnica) و گیشدر (periploca aphyla) تیمار آب جوش 72 ساعت است که 100 درصد جوانه‌زنی داشتند. بالاترین درصد جوانه‌زنی بذور گونه بنگلا (vitex agnouscastus) در تیمار خراش‌دهی با 20 درصد بود. بررسی تولید نهال گونه‌ها از طریق قلمه نشان داد که گونه‌های بنگلا (vitex agnouscastus) و پیچیلوک (leptadenia pyrotechnica) به هورمون نسبت به شاهد پاسخ بهتری دادند و 100 درصد قلمه‌ها از طریق هورمون سبز شدند. ضمن آن‌که گونه گیشدر از طریقه قلمه اصلا تکثیر نشد. نتیجه‌گیری: برای تولید نهال گونه بنگلا (vitexagnouscastus) می‌توان از قلمه استفاده نمود ولی دو گونه پیچیلوک (leptadenia pyrotechnica) و گیشدر (periploca aphyla) را از طریق بذر و با تیمار آب جوش 72 ساعت می‌توان تکثیر کرد. البته برای گیشدر (periploca aphyla) هم قلمه و هم بذر مناسب است ولی برای تکثیر در سطح وسیع طبیعی است که بذر اقتصادی‌تر و آسانتر است. با توجه به اینکه هر سه گونه انتخاب شده بومی استان هرمزگان می‌باشند پیشنهاد می نماید که در برنامه های جنگلکاری و فضای سبز شهری شهرستان بندرعباس از آنها استفاده شود.