شبیه‌سازی اثرات سناریوهای توسعه مناطق مسکونی بر میزان رسوب معلق با استفاده از مدل wetspa (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زیارت استان گلستان)

سابقه و هدف: فرسایش و انتقال رسوب یک فرآیند پیچیده بوده که تحت‌تاثیر بافت خاک، توپوگرافی منطقه، اقلیم، کاربری اراضی، فعالیت‌های انسانی مانند سیستم‌های کشت و اقدامات حفاظتی خاک و توسعه شهرنشینی می‌باشد. در این پژوهش به بررسی اثرات توسعه مناطق مسکونی بر رسوب حوزه آبخیز زیارت واقع در استان گلستان پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: نقشه‌های رقومی شامل مدل ارتفاع رقومی، پوشش اراضی و بافت خاک (با اندازه سلولی 30 متر) و سری‌های زمانی پیوسته بارش، تبخیر و دمای هوا در گام زمانی ساعتی 4 سال آماری (90-1386) به‌عنوان ورودی‌های اصلی مدل wetspa استفاده شد. داده‌های دبی جریان و رسوب معلق برای واسنجی مدل مورد استفاده قرار گرفت.نتایج: دقت شبیه‌سازی دبی جریان در دوره واسنجی بر اساس معیار نش- ساتکلیف 67/0 و ارزیابی شبیه‌سازی رسوب براساس معیار نش- ساتکلیف برای غلظت رسوب معلق و انتقال رسوب به‌ترتیب 63/0 و 72/0 بود. سپس سناریوهای توسعه مناطق مسکونی به‌عنوان ورودی به مدل واسنجی شده وارد شد. سپس با مقایسه مولفه‌های غلظت رسوب معلق و انتقال رسوب نتایج نشان داد که با افزایش وسعت مناطق مسکونی غلظت رسوب از 23/0 گرم بر لیتر در سناریوی پایه به 27/2 گرم بر لیتر در سناریو افزایش 100% مناطق مسکونی می‌رسد و مقدار انتقال رسوب معلق از 253 گرم بر ثانیه در سناریوی پایه به 1143 گرم بر ثانیه در سناریو افزایش 100% مناطق مسکونی، افزایش می‌یابد.