اثر تراکم خاک و ماده آلی بر معدنی‌شدن نیتروژن در خاک‌های‌ آهکی

سابقه و هدف: خشکی و مقدار کم ماده آلی در خاک و از طرفی تردد زیاد ادوات کشاورزی منجر به تراکم خاک و ایجاد مشکلاتی در تهویه، نفوذ آب و دسترسی عناصر غذایی و در نتیجه کاهش عملکرد و حتی مرگ گیاه می‌شود. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثر تراکم خاک و ماده آلی بر معدنی شدن نیتروژن در سه خاک آهکی مختلف انجام شد. مواد و روش‌ها: جهت بررسی اثر تراکم (جرم مخصوص ظاهری 3/1، 5/1 و 7/1 گرم بر سانتی‌متر‌مکعب) و ماده آلی (کود دامی و لجن فاضلاب به‌ترتیب به‌میزان 4 و 2 درصد وزنی) بر معدنی شدن نیتروژن، پس از اختلاط ماده آلی با سه خاک آهکی شامل سری‌های دانشکده (رسی) و کوی‌اساتید (لوم رسی سیلتی) از منطقه باجگاه و سری چیتگر (لوم رسی) از منطقه سروستان استان فارس، ستون‌هایی از خاک با جرم مخصوص ظاهری نام‌برده تهیه و در شرایط دمای 30-25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت ظرفیت مزرعه (16 تا 20 درصد وزنی بسته به نوع خاک) نگهداری شد. پس از 50 روز، نیتروژن کل، نیترات و آمونیوم در خاک اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: مقادیر نیتروژن کل و آمونیوم در پایان آزمایش در خاک دانشکده نسبت به دو خاک دیگر به‌طور معنی‌داری بیش‌تر بود، در حالی که نیترات در خاک‌های مورد مطالعه تفاوت معنی داری نداشت (05/0p < ). فشردگی مقدار نیتروژن کل، نیترات و آمونیوم را در خاک ‌دانشکده به‌طور معنی‌داری افزایش داد در حالی که بر نیتروژن کل و آمونیوم دو خاک دیگر اثر معنی‌دار نداشت (05/0p < ). کاربرد کود دامی و به‌ویژه لجن فاضلاب نیتروژن کل و آمونیوم را به‌طور معنی‌داری افزایش داد در حالی که کود دامی اثر معنی‌داری بر نیترات نداشت ولی کاربرد لجن فاضلاب نیترات را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی افزودن کود دامی و به‌ویژه لجن فاضلاب اثرات منفی ناشی از فشردگی بر نیترات و آمونیوم را به‌طور معنی‌داری کاهش داد (05/0p < ). بنابراین پیشنهاد می‌شود با اضافه کردن مواد آلی به خاک از فشردگی خاک و اثرات نامطلوب آن جلوگیری شده و کیفیت فیزیکی خاک حفظ گردد.