توسعه توابع انتقالی با استفاده از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اعماق مختلف خاک جهت برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع

سابقه و هدف: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هیدرولیکی و بسیار تغییرپذیر خاک، هدایت هیدرولیکی اشباع (ks) است که دارای اهمیت بالایی در مسایل مرتبط با آب و خاک می‌باشد. روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری مستقیم هدایت هیدرولیکی به وجود آمده است که تمامی این روش‌ها غالباً پر‌هزینه، وقت‌گیر و دشوار می‌باشد در حالی‌که روش‌های غیر‌مستقیم معمولاً ارزان، سریع و قابل دسترس می‌باشند. یکی از روش‌های غیر‌مستقیم اندازه‌گیری هدایت هیدرولیکی اشباع، استفاده از توابع انتقالی1 (ptf) می‌باشد. این پژوهش با هدف تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع (ks) با استفاده از توابع انتقالی رگرسیونی انجام شد.مواد و روش‌ها: محدوده مورد مطالعه شامل 280000 هکتار از اراضی شمالی رودخانه‌های قره‌سو- گرگانرود می‌باشد. در این پژوهش جهت تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع (ks) از اطلاعات مربوط به 188 خاک‌رخ استفاده شد. پارامتر‌های زودیافت مورد استفاده شامل تعدادی از خصوصیات فیزیکی خاک منطقه (تا عمق 6 متر)، خصوصیات شیمیایی خاک (تا عمق 5/1 متر) و برخی از خصوصیات شیمیایی آب موجود در چاهک‌ها بود. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ترکیب پارامتر‌های زودیافت فیزیکی و شیمیایی برداشت شده از اعماق مختلف خاک در دقت مدل‌های برازش داده شده بود. به همین منظور، سه مدل با ورودی‌های متفاوت پیشنهاد شد. در ایجاد مدل اول از خصوصیات شیمیایی آب و خاک، در مدل دوم از پارامتر‌های فیزیکی خاک و در مدل سوم از ترکیب پارامتر‌های مربوط به دو مدل قبل استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که مدل سوم با مقدار r2، r2adj و rmse به‌ترتیب 61/0، 56/0 و 34/0 از دقت بیش‌تری برخوردار می‌باشد. همچنین مقدار me برای سه مدل پیشنهادی به‌ترتیب 05/0، 02/0 و 06/0 محاسبه شد.نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهند که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب منطقه (مدل پیشنهادی سوم) به‌صورت توامان تاثیر بیش‌تری بر هدایت هیدرولیکی اشباع خاک دارد و ترکیب این پارامترها در اعماق مختلف باعث افزایش دقت در تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع شد. نتایج آزمون صحت‌سنجی نشان داد که میانگین مقادیر پیش‌بینی شده‌ و اندازه‌گیری شده ks در تمامی مدل‌ها، اختلاف معنی‌داری ندارند.