پیش‌بینی بارش‌های سنگین با توجه به تاثیرات تغییر اقلیم قرن 21 در ایستگاه‌های منتخب استان گلستان

سابقه و هدف: استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی، افزایش جمعیت جهان و گسترش روزافزون فعالیت‌های صنعتی، موجب شده پس از انقلاب صنعتی به‌تدریج تغییرات مشهودی در اقلیم کره زمین به‌وجود آید. تغییر اقلیم باعث تغییر در رژیم هیدرولوژی و افزایش رخداد بارش‌های سنگین شده و انتظار می‌رود پدیده‌های حدی در دهه‌های آتی روند افزایشی یابند. در نتیجه توجه به تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر به‌علت پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و خسارات مالی مربوط به رویدادهای حدی جوی، اهمیت زیادی پیدا کرده و در سال‌های اخیر به دغدغه اصلی اقلیم‌شناسان و سران کشورهای جهان تبدیل شده است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر میزان بارش در ایستگاه‌های منتخب استان گلستان در سه دوره آتی می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش تاثیر تغییر اقلیم بر میزان بارش ایستگاه‌های منتخب استان گلستان در سه دوره آتی 2040-2011، 2070-2041، 2100-2071 تحت دو سناریوی انتشار a1 و b2 بررسی گردید و تحلیل این تغییرات بر روی وقایع حدی بارش در این مناطق انجام شد. لازم به ذکر است در این پژوهش از داده‌های بارش بانک اطلاعاتی واحد پژوهش اقلیمی cru و روش ریزمقیاس نمایی مکانی تناسبی و زمانی عامل تغییر استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج کلی بررسی‌ها بیش‌ترین افزایش میانگین بارش سالانه را در ایستگاه بندرترکمن به‌میزان 6/17 درصد و بیش‌ترین کاهش را در ایستگاه پیش‌کمر حدود 1/13 درصد در دوره دور و تحت سناریو a1 پیش‌بینی کردند. همچنین تعداد وقایع حدی بارش هرچه به اواخر قرن 21 نزدیک می‌شویم در ایستگاه ها افزایش یافته که شرایط بارش حادتر تحت سناریو a1 در ایستگاه‌های مرطوب و تحت سناریوی b2 در ایستگاه های نیمه خشک انتظار می‌رود. مقایسه سهم بارش حدی از بارش روزهای تر با حالت مشاهداتی نشان می دهد که میزان این سهم برای ایستگاه‌های مرطوب نسبت به مشاهداتی تغییر محسوسی نکرده است؛ اما در ایستگاه‌های نیمه‌خشک در دوره دور حدود دو یا سه برابر دوره مشاهداتی انتظار داریم.نتیجه‌گیری: بارش‌های سنگین، طبق سناریو a1 در ایستگاه‌های مرطوب و تحت سناریو b2 در ایستگاه‌های نیمه‌خشک، افزایش خواهد یافت که وضعیت این شرایط در آینده دور حادتر می‌باشد که بیانگر تاثیر زیاد تغییر اقلیم در آینده بر روی بارش‌های سیل‌آسا می‌باشد. طبق نتایج این پژوهش هرچه به انتهای قرن 21 نزدیک می شویم، احتمال وقوع بارش‌های سیل‌زا در استان تحت‌تاثیر پدیده تغییر اقلیم افزایش می یابد و با توجه به پتانسیل سیل خیزی استان گلستان که در کشور مقام پنجم را دارد، نیاز است که به این مساله بیش از پیش توجه شود.