مدیریت تقاضای آب در بخش کشاورزی و تاثیر آن بر منابع آب دشت بجنورد به کمک اتصال مدل‌های weap و modflow

سابقه و هدف: توسعه کشاورزی و صنعت، کاهش منابع آب سطحی، افت سطح آب‌های زیرزمینی عوامل مهم کمبود آب هستند که یک راه مقابله با آن استفاده از مدیریت تلفیقی آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش با به‌کارگیری مدل شبیه‌سازی منابع آب weap و اتصال آن به مدل شبیه‌سازی آب زیرزمینی modflow، مصارف حوضه آبریز دشت بجنورد مورد ارزیابی قرارگرفت. واسنجی دو مدل براساس یک دوره 6 ساله (از سال آبی 85-1384 تا سال 90-1389) و اعتبارسنجی آن برای یک دوره 2 ساله (سال‌های 91-1390 و 92-1391) انجام گرفت. سه سناریو مختلف مدیریتی شامل ثابت نگه داشتن سطح زیرکشت در مقابل افزایش تعداد صنایع، افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی و ترکیبی از سناریوهای فوق، جهت کاهش تقاضای آب در نظر گرفته شد. براساس این سناریوها پیش‌بینی‌ها برای یک دوره 28 ساله (از سال 93-1392 تا سال 20-1419) انجام و اثرات آن بر روی منابع آب حوضه مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: به‌کارگیری هم‌زمان راهبردهای مختلف مدیریت مصرف آب، بهتر از حالت استفاده منفرد از هر کدام از آن‌ها، برداشت آب از منابع مختلف را کاهش می‌دهد. شاخص اعتمادپذیری تامین آب در سناریوی مرکب کلی، برای بخش‌های شرب شهری، روستایی، کشاورزی و صنعت به‌ترتیب 100، 100، 4/60 و 5/71 درصد برآورد گردید. همچنین آبخوان آبرفتی با 47/0 میلیون مترمکعب افت سالیانه حجم ذخیره به تعادل نسبی رسیده است اما آبخوان آهکی با 02/6 میلیون مترمکعب افت سالیانه حجم ذخیره دچار مشکل است که نیازمند اقدامات پیشگیرانه در این زمینه می‌باشد. نتیجه‌گیری: از به‌کارگیری هم‌زمان مدل آب زیرزمینی و مدل سطحی در مدیریت منابع آب دشت، نتایج قابل اعتمادتری به‌دست خواهد آمد.