ارزیابی فنی سامانه‌های آبیاری قطره‌ای اجرا شده در باغ‌های استان گلستان

امروزه با روند کاهشی میزان منابع آبی در کشور مسیولان مربوطه درصدد گسترش هرچه بیش‌تر سیستم‌های آبیاری نوین در مزارع و باغ‌ها می‌باشند، بنابراین ارزیابی و پایش سامانه‌های آبیاری قطره‌ای با هدف اصلاح و بهبود سامانه‌های اجرا شده صورت می‌گیرد. برای انجام این بررسی، 20 نمونه از سامانه‌های آبیاری قطره‌ای اجرا شده در شهرستان‌های مختلف استان گلستان در سال 91-1390 مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. ارزیابی‌ها براساس دستورالعمل اداره حفاظت خاک آمریکا (scs) و اندازه‌گیری‌ها در هر مزرعه شامل فشار و دبی قطره‌چکان‌ها، بررسی وضعیت ایستگاه کنترل مرکزی، میزان آب مصرفی، سطح خیس شده در هر درخت، نمونه آب و تعیین شاخص اشباع لانژیلر و همچنین گفت‌وگوی حضوری با کشاورزان برای آگاهی از وضعیت راهبرد سامانه بوده است. با توجه به نتایج به‌دست آمده، مقادیر متوسط پارامترهای ضریب یکنواختی (eu)، ضریب یکنواختی آماری (uc)، ضریب کاهش راندمان (erf)، راندمان پتانسیل کاربرد (pelq) و راندمان واقعی کاربرد (aelq) در چارک پایین، در سامانه‌های مورد ارزیابی به‌ترتیب 79، 85، 90، 65 و 73 درصد محاسبه شدند، که نشان از وضعیت متوسط سامانه‌های آبیاری در این استان دارند. به‌طورکلی مشکلات اصلی سامانه‌های آبیاری قطره‌ای در این استان را می‌توان به چهار دسته اصلی، مسایل و مشکلات، طراحی، اجرایی، مدیریتی و بهره‌برداری، اجتماعی و طبیعی تقسیم‌بندی نمود که مهم‌ترین آن‌ها در هر بخش عبارت از طراحی و اجرای نادرست، نبود شستشوی فیلترها، گرفتگی و نامناسب بودن تعداد قطره‌چکان‌ها، تنظیم نکردن شیرفلکه ابتدای مانیفلدها، نامناسب بودن فشار و توزیع غیریکنواخت آن، کم بودن سطح خیس‌شدگی و در مجموع ضعف شدید در مدیریت بهره‌برداری از سوی کاربران این سامانه‌ها می‌باشد.