اثر نانوذرات آهن بر توزیع شکل‌های شیمیایی سرب در یک خاک آهکی

پژوهش‌های اندکی در رابطه با اصلاح خاک‌های آلوده با نانوذرات آهن صورت گرفته است، بنابراین این پژوهش با هدف بررسی کارایی نانوذرات آهن در تثبیت سرب خاک انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو نوع نانوذره آهن (اکسیدآهن هماتیت و آهن صفرظرفیتی) در 2 سطح (صفر و 1 درصد) در دو زمان (3 و 21 روز) و 3 تکرار به انجام رسید. کاربرد نانوذره آهن صفرظرفیتی موجب کاهش معنی‌دار سرب در بخش‌های تبادلی و کربناتی به‌ترتیب از 6/3 و 0/40 درصد در خاک شاهد به 8/2 و 3/34 درصد و افزایش معنی‌دار سرب در بخش‌های آلی و باقی‌مانده خاک از 6/1 و 3/8 درصد به 2/2 و 6/13 درصد گردید. در خاک تیمارشده با نانوذره هماتیت نیز درصد سرب در بخش باقی‌مانده به‌طور معنی‌داری افزایش یافت و به 8/10 درصد رسید، اما سرب بخش اکسیدی کاهش معنی‌داری یافته و از 7/48 به 5/44 درصد رسید. مقدار سرب قابل فراهم در خاک نیز با عصاره‌گیر edta اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد کاربرد نانوذره آهن صفرظرفیتی موجب کاهش معنی‌دار سرب قابل استخراج با edta شد، اما کاربرد نانوذره هماتیت تفاوت معنی‌داری در مقایسه با شاهد ایجاد نکرد. گذشت زمان نیز تفاوت معنی‌داری در فراهمی سرب تیمارهای آهن‌دار ایجاد نکرد، اما موجب افزایش فراهمی سرب در تیمار شاهد شد. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که نانوذرات آهن کارایی قابل ملاحظه‌ای برای تثبیت سرب در خاک ندارند.