مطالعه اثر رژیم رطوبتی خاک بر میکرومورفولوژی پدیده‌های گچی در خاک‌های استان فارس

گچ یک کانی شایع مشاهده شده در خاک‌های نواحی خشک و نیمه‌خشک با بارش کم و مواد مادری گچی می‌باشد. اگرچه گچ در دامنه وسیعی از رژیم‌های حرارتی یافت می‌شود، اما فقط تحت رژیم‌های رطوبتی اریدیک، یوستیک و زریک مشاهده شده است. این مطالعه به‌منظور بررسی اثر رژیم رطوبتی خاک بر میکرومورفولوژی گچ در افق‌های جیپسیک و پتروجیپسیک خاک‌های گچی استان فارس صورت گرفت. پدیده‌های میکرومورفولوژی مشاهده شده شامل کوتینگ، هایپوکوتینگ، پرشدگی حفرات و دیواره کانال‌ها به‌صورت متراکم و نیمه‌متراکم بوده است. بلورهای گچ به شکل‌های عدسی، منشوری، صفحات درهم قفل شده، شبه‌شش‌ضلعی و ریزبلورین در مقطع نازک مشاهده شدند. بین شکل‌های مورفولوژیک گچ و رژیم‌های رطوبتی و عمق خاک روابط مشخصی مشاهده گردید. تنوع مورفولوژیک بیش‌تری از بلورهای گچی در افق‌های زیرسطحی در مقایسه با افق‌های سطحی مشاهده گردید. همچنین بلورهای طویل‌تری از گچ در افق‌های زیرسطحی مشاهده شد. فراوانی بیش‌تری از بلورهای عدسی شکل در خاک‌های با تکامل بیش‌تر وجود دارد. بلورهای سوزنی، منشوری، ستونی و تیغه‌ای در مناطقی با بارندگی کم‌تر و با رژیم رطوبتی اریدیک مشاهده شدند. مورفولوژی‌های متنوع‌تری از بلورهای گچ در خاک‌های با بافت سبک‌تر مشاهده شد. نتایج نشان داد که با افزایش رطوبت خاک اندازه بلورهای عدسی بزرگ‌تر و فراوانی آن‌ها کم‌تر می‌شود.واژه‌های کلیدی: بلورهای عدسی، خاک گچی، رژیم رطوبتی خاک، مقطع نازک