تجمع فلزات سنگین در بخش هوایی و ریشه تربچه (Raphanus Sativus) رشدیافته در خاک‌های اصلاح‌شده با لجن فاضلاب

برای بررسی تاثیر مقادیر مختلف لجن فاضلاب بر عملکرد گیاه و تجمع روی، مس، کادمیوم و سرب در گیاه تربچه (raphanus sativus)، آزمایش گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان انجام شد. این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار شامل درصدهای مختلف (0، 10، 35 و 50) لجن فاضلاب خشک و در 3 تکرار انجام شد. کاربرد لجن فاضلاب در هر 3 سطح، تاثیر معنی‌داری (01/0? p) بر عملکرد تربچه نشان داد، به‌خصوص در سطح 10 درصد چشم‌گیرتر بود. در نتیجه این پژوهش، با افزایش درصد لجن فاضلاب در خاک، غلظت قابل دسترس فلزات به‌طور معنی‌داری (01/0? p) نسبت به شاهد افزایش یافت، به‌خصوص روی به‌شدت تحت‌تاثیر کاربرد لجن فاضلاب قرار گرفت به‌طوری‌که در تیمار 50 درصد نسبت به شاهد افزایش قابل‌توجهی نشان داد (به‌ترتیب 41/156 و 98/0 میلی‌گرم در کیلوگرم). نتایج نشان داد که ریشه تربچه نسبت به بخش هوایی آن، مقادیر بیش‌تری فلزات سنگین را در خود انباشته کرد و توان بالایی در جذب سرب از خاک نشان داد. همچنین با افزودن لجن فاضلاب به خاک، فاکتور انتقال کادمیوم، به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت این در حالی است که فاکتور انتقال روی، مس و سرب با افزایش میزان لجن فاضلاب در خاک کاهش یافت. به‌طورکلی سطح 10 درصد در مقایسه با سایر سطوح از نظر تاثیر در شاخص رشد و تجمع فلزات سنگین در تربچه، مناسب‌تر بود.واژه‌های کلیدی: آلودگی، فاکتور انتقال، عناصر سنگین، تربچه