مطالعه مورفولوژی و منشا خاک های تشکیل شده بر روی سنگ های آهکی در منطقه آق‌امام (شمال شرق استان گلستان)

به‌منظور مطالعه منشاً و فرایندهای پدوژنیک خاک های تشکیل شده بر روی سنگ های آهکی، خاک هایی با درصد شیب و موقعیّت توپوگرافی متفاوت در ناحیه آق امام انتخاب گردیدند. نتایج حاصله از بررسی مقاطع نازک و پارامترهای ژیوشیمیایی نشان می دهد که خاک های تشکیل شده تحت تاثیر شیب زیاد در موقعیّت بالای شیب دارای تکامل اندک در حد تشکیل افق کمبیک بوده در حالی که خاک های موقعیّت میانی شیب به‌علت پایداری بیشتر شیب ناشی از پوشش جنگلی، با تشکیل افق آرجیلیک تحول و تکامل بیشتری را نشان می دهند. استفاده از شاخص ژیوشیمیایی نسبت ti/zr و نیز آنالیز توازن جرم نشان می دهد که خاک های بالای شیب به لحاظ منشا پلی ژنتیک می باشند به گونه ای که علاوه‌بر سنگ آهک زیرین، اضافه شدن رسوبات لسی به سطح خاک نیز در تشکیل این خاک ها دخالت نموده است. در‌حالی‌که خاک های موقعیّت میانی شیب به لحاظ ماهیت ژنتیکی تحت تاثیر شدید لس ها تکامل یافته اند زیرا شیب کمتر این اراضی امکان استقرار مواد لسی را به‌خوبی فراهم نموده است. در همین راستا تکامل خاک های مناطق پست پای شیب تحت تاثیر فرایندهای ژیومورفیک بوده و فرآیندهای فرسایش و رسوب متناوب سبب تشکیل سه پروفیل بر روی هم در دوره های گوناگون گردیده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که تشکیل در جای خاک از سنگ های آهکی به‌ویژه زمانی‌که انواع تکامل یافته با سولوم عمیق آن بلافاصله بر روی بر‌این سنگ ها قرار دارد، مورد تردید بوده و در‌‌این مواقع باید سایر مکانیسم ها از جمله اضافه شدن مواد به خاک از طریق فرایند های ژیومورفیک و رسوبات بادی را نیز مورد توجه قرار داد. واژه‌های کلیدی: تشکیل خاک، سنگ آهک، شاخص های ژیوشیمیایی، آنالیز توازن جرم، میکرومورفولوژی