ارزیابی معادله‌های مختلف تجربی برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع در شرایط مختلف نبود پارامترهای هواشناسی اندازه‌گیری شده در چند ناحیه آب و هوایی ایران

تبخیر و تعرق گیاه مرجع (eto) در تعیین آب مصرفی کشاورزی، مدل‌های اکوسیستم، وضعیت‌های رطوبتی، روابط بارش- رواناب و حفاظت آب و خاک نقش به‌سزایی دارد. اگرچه درستی روش فایو- پنمن- مانتیث (fpm) برای برآورد eto در نواحی مختلف تایید شده است، ولی نیاز آن به پارامترهای ورودی متنوع، استفاده گسترده از آن ‌را محدود نموده‌ است. در این پژوهش مقدار eto ماهانه در 12 ایستگاه سینوپتیک واقع در 4 ناحیه آب و هوایی ایران با استفاده از 6 معادله تجربی و 5 معادله تخمینی، محاسبه شد. با مرجع قرار دادن روش استاندارد fpm، با استفاده از آمار سال‌های 2003-1990 معادله‌های مختلف واسنجی شدند. براساس آماره ترکیبی ipe در دوره 2007-2004 بهترین معادله در هر یک از ایستگاه‌ها در وضعیت‌های مختلف نبود پارامترهای هواشناسی تعیین گردید. واسنجی با استفاده از معادله‌های خطی سبب کاهش مقدار خطا در بیش‌تر معادله‌ها و در بیش‌تر ایستگاه‌ها گردید. برآورد مقدار تابش خورشیدی با استفاده از پارامترهای دمایی در نواحی مرطوب و گرم و نیمه‌خشک منجر به کاهش و در مناطق خشک و نیمه‌خشک سبب افزایش دقت معادله‌های تخمینی گردید. در نواحی مرطوب و گرم و نیمه‌خشک اهمیت مقدار تابش خورشیدی بر مقدار eto به‌وضوح مشخص شد. ضمن آن‌که در نواحی خشک و نیمه‌خشک این موضوع برعکس می‌باشد که نشان‌دهنده اهمیت بیش‌تر پارامترهای دمایی در این نواحی می‌باشد. انتخاب معادله مناسب با توجه به این‌که کدام‌یک از آماره‌های mbe، rmse، mare و 2r ملاک قضاوت واقع شوند، منجر به نتایج متفاوتی گردید و در معیار ترکیبی ipe با وزن‌ دادن به هر یک از آماره‌های یاد شده، شرایط انتخاب معادله مناسب بر مبنای دخالت همه آن‌ها فراهم گردید.