تاثیر آتش‌سوزی پوشش گیاهی بر کیفیت خاک مراتع نیمه‌استپی کرسنک، چهارمحال و بختیاری

وقوع آتش‌سوزی‌ در مراتع یکی از عوامل اصلی تخریب خاک و اکوسیستم می‌باشد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر آتش‌سوزی پوشش گیاهی بر برخی شاخص‌های تعیین‌کننده کیفیت خاک در مراتع نیمه‌استپی کرسنک واقع در استان چهارمحال و بختیاری بود. به این‌ منظور، مراتعی با تاریخچه‌ آتش‌سوزی متفاوت که طی سال‌های 1387، 1388 و 1389 به‌ترتیب 3، 2 و 1 سال پیش از این مطالعه دچار آتش‌سوزی شده بودند، انتخاب گردید. نفوذ آب به خاک در 54 نقطه از منطقه مطالعاتی با استفاده از نفوذسنج مکشی اندازه‌گیری شد. تعداد نمونه‌های خاک برای مطالعات آزمایشگاهی با توجه به 2 عمق سطحی (10-0 سانتی‌متر) و زیرسطحی (25-15 سانتی‌متر)، 108 نمونه بود. برای بررسی تفاوت ویژگی‌های اندازه‌گیری شده در مناطق سوخته و شاهد از آزمون t مستقل در سطح 5 درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که در مناطق سوخته شده در مقایسه با شاهد، هدایت آبی اشباع و نفوذ پایه آب در تیمارهای 1، 2 و 3 سال پس از آتش به‌صورت معنی‌دار کاهش یافت. ماده آلی خاک و میانگین وزنی قطر خاک‌دانه‌ها (mwd) در لایه سطحی تیمارهای 1 و 2 سال پس از آتش‌سوزی به‌صورت معنی‌دار کاهش نشان داد. ماده آلی ذره‌ای (pom) در لایه سطحی تمامی مناطق سوخته شده به‌صورت معنی‌دار، کم‌تر از مناطق شاهد بود، در حالی‌که اختلاف آن‌ها در لایه زیرسطحی معنی‌دار نبود. همچنین، رس قابل پراکنش در آب (wdc) و جرم ویژه ظاهری خاک در لایه سطحی تمامی مناطق سوخته شده در مقایسه با شاهد به‌صورت معنی‌دار بیش‌تر بود. یافته‌های این پژوهش نشان داد که آتش تاثیر فوری و مستقیمی بر ویژگی‌های فیریکی و ماده آلی خاک داشته و سبب کاهش کیفیت خاک اراضی مرتعی شده است.