خصوصیات فیزیکوشیمیایی و میکرومورفولوژی پوسته‌های زیستی (گل‌سنگ) در تپه‌های لسی آلاگل استان گلستان

هدف از انجام این مطالعه بررسی خصوصیات فیزیکی- شیمیایی، میکرومورفولوژی خاک‌های دارای پوشش گل‌سنگ و بدون پوشش گل‌سنگ در منطقه آلاگل در استان گلستان می‌باشد. در 3 نقطه مراتع آلاگل نمونه‌برداری جفتی از عمق 10-0 سانتی‌متری با 8 تکرار انجام و هم‌چنین نمونه دست‌نخورده برای مطالعات میکروموفولوژی برداشت شد. این نقاط به‌طور تصادفی و به گونه‌ای انتخاب شدند که یک خاک دارای پوشش گل‌سنگ در مجاورت یک خاک بدون پوشش گل‌سنگ قرار گرفته باشد. به‌منظور کسب اطمینان از تشابه جفت خاک‌های مورد نمونه‌برداری برخی از ویژگی‌های خاک از جمله بافت، مواد آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاک‌دانه اندازه‌گیری شدند. افزون بر این مطالعه میکرومورفولوژی با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان برای تعدادی از جفت نمونه‌ها انجام گردید. نتایج به‌دست آمده از آنالیز نشان داد که مقدار کربن آلی در خاک‌های دارای پوشش به مقدار قابل‌توجهی نسبت به خاک‌های بدون پوشش افزایش یافته است. همگام با این وضعیت، پایداری خاک‌دانه‌ها نیز در این خاک‌ها بهبودیافته و مقدار آن نزدیک به 3 برابر افزایش پیدا کرده است. مطالعه میکرومورفولوژی مقاطع نازک خاک نشان داد خاک بدون پوشش دارای ساختمان ضعیف و متراکم بوده اما خاک‌های دارای پوشش گل‌سنگ ساختمان متخلخل قوی گرانوله و بلوکی زاویه‌دار دارند که از درجه تکامل خوبی برخوردار است. خاک‌های دارای پوشش گل‌سنگ دارای دو نوع بی‌فابریک کریستالیتیک و لکه‌ای هستند در حالی‌که در خاک‌های بدون پوشش گل‌سنگ بی‌فابریک به‌طور عمده کریستالیتیک است. در خاک‌های دارای پوشش گل‌سنگ لایه‌های مختلفی از انباشتگی آهک دیده می‌شوند که به‌صورت میکریتی می‌باشند و ترکیبات الی پلی‌ساکاریدی تراویده از گل‌سنگ موجب پیوند بین ذرات خاک و ایجاد خاک‌دانه پایدار می‌شوند.