تاثیر تر- خشک شدن متوالی بر توزیع سطوح مختلف سرب افزوده شده به سه خاک منطقه آذربایجان‌غربی

زیست‌فراهمی، سمیت و تحرک عناصر بالقوه سمی در خاک‌ها به تفکیک آن‌ها بین فاز محلول، جامد خاک و توزیع دوباره آن‌ها در بین اجزای فاز جامد خاک بستگی دارد. دوره‌های متوالی‌تر و خشک شدن از عوامل مهم در کنترل رفتار و سرنوشت عناصر بالقوه سمی در خاک‌های آلوده می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی روند توزیع مقادیر مختلف سرب افزوده شده به سه نوع خاک با مقادیر متفاوت کربنات کلسیم تحت دوره‌های متوالی‌تر و خشک شدن با عصاره‌گیری متوالی بود. برای کمی‌سازی شدت پیوند سرب افزوده شده به خاک و ارزیابی تحرک و فراهمی سرب به‌ترتیب از نمایه تفکیک کاهش یافته (ir) و درصد یا مقدار جز محلول + تبادلی استفاده شد. تر و خشک شدن خاک به‌شدت بر توزیع سرب در خاک‌ها تاثیر گذاشت به‌گونه‌ای که موجب انتقال سرب از بخش‌های متحرک به بخش‌های نامتحرک گردید. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور خاک (در 3 سطح)، غلظت سرب (در 4 سطح) و چرخه تر و خشک شدن (در 5 سطح) و در 3 تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که شدت پیوند سرب به‌گونه‌ای معنی‌دار با تر- خشک شدن خاک افزایش و با افزایش غلظت ورودی سرب به خاک کاهش می‌یابد. با این‌حال، تفاوت معنی‌داری در بین خاک‌ها مشاهده نشد. با این‌که نخستین دور تر- خشک شدن به‌گونه‌ای معنی‌دار جز محلول + تبادلی سرب در خاک را کاهش داد، دورهای بعدی تر- خشک شدن تاثیری معنی‌دار نداشتند. با این‌حال با افزایش ورود سرب به خاک، تحرک و فراهمی و در نتیجه خطرات احتمالی آن در خاک افزایش یافت.