ارتباط مکانی پذیرفتاری مغناطیسی و غلظت فلزات روی، مس و سرب در خاک‌های سطحی اطراف اصفهان

در سال‌های اخیر توسعه شهرها و افزایش فعالیت‌های صنعتی سبب تجمع فلزات سنگین در خاک شده است. آلودگی خاک باعث کاهش کیفیت محیط زیست شده و سلامتی موجودات زنده را به خطر می‌اندازد. از این‌رو بررسی و مطالعه آلودگی خاک‌ها اجتناب‌ناپذیر است. در بررسی آلودگی خاک‌ها، به‌طور عموم از روش‌های شیمیایی استفاده می‌شود که روشی دشوار و وقت‌گیر می‌باشد. ولی به تازگی، از اندازه‌گیری پارامترهای مغناطیسی استفاده می‌شود که روشی سریع و غیرمخرب است. در این راستا، هدف این پژوهش بررسی ارتباط مکانی پذیرفتاری مغناطیسی و غلظت برخی فلزات سنگین و اثر کاربری اراضی بر آن‌ها در خاک‌های سطحی بخشی از اراضی اطراف اصفهان بود. به این منظور، تعداد 158 نمونه مرکب خاک سطحی از عمق 5-0 سانتی‌متری از منطقه مطالعاتی به وسعت 700 کیلومترمربع برداشته، و پس از آماده‌سازی نمونه‌ها مقدار پذیرفتاری مغناطیسی در نمونه‌ها با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری پذیرفتاری مغناطیسی، در فرکانس پایین 46/0 کیلوهرتز اندازه‌گیری شد. همچنین غلظت فلزات سرب، روی و مس در نمونه‌های خاک پس از عصاره‌گیری با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین گردید. سپس نقشه پراکنش مکانی پارامترهای مورد مطالعه با روش کریجینگ ترسیم شد. نتایج همبستگی معنی‌داری (01/0p < ) را بین پذیرفتاری مغناطیسی و غلظت فلزات مس، روی و سرب نشان داد. مقایسه میانگین پذیرفتاری مغناطیسی در کاربری‌های مختلف نشان داد که پذیرفتاری مغناطیسی در مناطق صنعتی بیش‌تر از سایر مناطق است. کاربری شهری نیز اختلاف معنی‌داری با کاربری کشاورزی نشان داد. روند افزایش پذیرفتاری مغناطیسی در منطقه نشان داد که عوامل انسانی، مهم‌ترین فاکتور افزایش پذیرفتاری مغناطیسی در کاربری صنعتی و شهری می‌باشد. بررسی نقشه‌های پراکنش مکانی فلزات سنگین و پذیرفتاری مغناطیسی الگوی مشابهی را در خاک‌های منطقه مطالعاتی نشان دادند. بیش‌ترین غلظت فلزات سنگین در کاربری شهری و صنعتی مشاهده شد که می‌تواند به‌دلیل آلودگی‌های به‌دست آمده از ترافیک و فعالیت‌های صنعتی در منطقه مطالعاتی باشد.