تاثیر جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن بر وسعت آبگرفتگی شهر آق‌قلا در سیلاب فروردین‌ 1398

چکیدهسابقه و هدف: شهر آق‌قلا به صورت مداوم در گذشته در معرض سیلاب‌های رودخانه گرگانرود بوده است، این امر با بررسی مشخصات عمومی سازه‌های آبی مخصوصا پل تاریخی مرکز شهر مشخص می‌گردد. سیلاب اواخر اسفند 1397 که غرقاب و آبگرفتگی ناشی از آن تا اردیبهشت 1398 تداوم یافت یکی از مخربترین سیلاب‌های این منطقه بوده که خاطرات بسیار تلخی برای هموطنان به‌جا گذاشته است. درمدیریت این سیل مجموعه‌ای از مطالعات قبلی با استفاده از مدل‌های مختلف شبیه‌سازی جریان، تجربیات گذشته جهت مقابله با سیلاب و استفاده از تجربیات سیلاب‌های پیشین می‌توانست موجب افزایش دقت و سرعت مهار سیلاب و نیز کاهش خسارات مالی ‌شود. در زمان وقوع و ورود سیلاب به داخل شهر آق‌قلا، دست اندرکاران جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن را که در مسیر عبور سیلاب قرار گرفته بود و دلیل عمده آبگرفتگی وسیع قسمت شمالی شهر آق‌قلا و ماندگاری جریان سیلاب در داخل شهر پنداشته شده بود در چند نقطه تخریب کردند لذا در این پژوهش، تاثیر جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن بر میزان و وسعت آبگرفتگی شهر آق‌قلا مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: این پژوهش با استفاده از نرم‌افزارهای hecras، gis و نیز الحاقیه hecgeoras انجام شد. جهت بررسی تاثیر جاده کمربندی و خط ریلراه‌آهن بر میزان آبگرفتگی شهر آق‌قلا، این تاثیر گذاری در سه سناریو (عدم وجود جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن، وجود جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن به همراه کالورت‌های تعبیه شده در مسیر و وجود جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن به همراه کالورت‌های تعبیه شده و شکاف‌های ایجاد شده در مسیر در زمان وقوع سیلاب) مورد بحث و بررسی قرار گرفت.یافته‌ها: با بررسی سه سناریوی مورد بحث در این پژوهش مشخص شد که در سناریوی اول نیز شاهد آبگرفتگی سطح وسیعی از شهر آق‌قلا هستیم، به‌گونه‌ای که 38.1 کیلومترمربع از سطح این شهر دچار آبگرفتگی گردیده است. سناریوی دوم نشان‌دهنده افزایش آبگرفتگی و تشدید سیلاب در سطح شهر در مقایسه با سناریوی اول بوده که موجب زیر آب رفتن 53.2 کیلومترمربع از اراضی مسکونی شده و سناریوی سوم حاکی از تاثیر مثبت شکاف‌های ایجاد شده در زمان وقوع سیلاب بر کاهش میزان آبگرفتگی سطح شهر است که میزان آبگرفتگی را به 98.1 کیلومترمربع تقلیل داده است.نتیجه‌گیری: اگرچه پایین بودن تراز سطح زمین در برخی محلات شهر آق‌قلا همچون عیدگاه، معلم آباد و حکیم آباد، آبگرفتگی این نواحی را بدیهی ساخته است، مقایسه دو سناریوی اول و دوم نشان داد که قرارگیری جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن در مسیر حرکت سیلاب بر افزایش وسعت آبگرفتگی و زیر آب رفتن برخی دیگر از نواحی و محلات و ماندگاری جریان سیلاب در سطح شهر آق‌قلا تاثیرگذار بوده است. از سوی دیگر، با مقایسه سناریوی دوم و سوم می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری نمود که عدم تعلل و تصمیم‌گیری سریع در خصوص ایجاد شکاف برروی جاده کمربندی و خط ریل راه‌آهن، می‌توانسته باعث کاهش نسبی آبگرفتگی سطح شهر و ماندگاری جریان سیلاب شده و از زیر آب رفتن برخی از نواحی جلوگیری کند.

The effect of Ring Road and Railway line on the flooding rate of AqQala city in March 2019 Flood

AbstractBackground and Objectives: The city of AqQala has been constantly exposed to floods in the Gorganrood River in the past, which is determined by examining the general characteristics of water structures, especially the historic bridge in the city center. The flood of March 2019 was one of the most destructive floods in this region, which left very bitter memories for our compatriots. In the management of this flood, a series of previous studies using different flow simulation models, past experiences to deal with floods and using the experiences of previous floods should increase accuracy, speed and reduce costs. At the time of the flood and the entry into the city of AqQala, in order to drain the water, those involved in the ring road and the railway line that was located in the flood route were considered to be the main reason for the large flood in the northern part of AqQala and the persistence of floods in the city. Destroyed in several places. Therefore, in this study, the effect of the ring road and railway line on the flooding rate of AqQala city has been investigated. Materials and Methods: This research was conducted using HECRAS, GIS software and HECGeoRAS addon. In order to investigate the effect of the ring road and railway line on the flood rate of AqQala city, this effect in three scenarios (absence of ring road and railway line, existence of ring road and railway line with coils installed in the route and existence of ring road and railway line It was discussed along with the embedded culverts and the cracks created in the path during the flood) was discussed.Results: Examining the three scenarios discussed in this study, it was found that in the first scenario, we see flooding of a large area of the city of AqQala, so that 1.38 square kilometers of the city has been flooded. The second scenario shows an increase in flooding and intensification of floods in the city compared to the first scenario, which causes flooding of 2.53 square kilometers of residential land, and the third scenario shows the positive effect of cracks created during floods to reduce flooding in the city Which has reduced the amount of flooding to 1.98 square kilometers.Conclusion: Although the low level of ground level in some areas of AqQala city such as Eidgah, Moallemabad and Hakimabad, the flooding of these areas is obvious, a comparison of the first and second scenarios showed that the location of the ring road and rail line Railway in the direction of flood movement has increased the extent of flooding and submergence of some other areas and neighborhoods and the persistence of flood flow in the city of AqQala. On the other hand, by comparing the second and third scenarios, it can be concluded that the lack of procrastination and rapid decisionmaking regarding the gap on the ring road and railway line, could have reduced the relative flooding of the city and the persistence of floods and submerged some Avoid areas.