ارزیابی عملکرد کمی، کیفی و بهره‌وری آب دو رقم تاج خروس علوفه‌ای تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

سابقه و هدف تحقیق: زراعت تاج‌خروس راهی برای افزایش تنوع زیستی در مزرعه محسوب می‌شود. این گیاه دارای کارایی بالای فتوسنتزی بوده و به شرایط خشکی مقاوم است؛ بنابراین برای کشت در مناطق خشک و کاهش هزینه‌های آبیاری مناسب است. ویژگی‌های مطلوب زراعی (سرعت رشد رویشی زیاد در ماه‌های گرم سال، تحمل به خشکی و بهره‌وری آب) و کیفی تاج خروس (سطح بالای پروتئین در دانه و علوفه) این گیاه را به‌عنوان یک گیاه با ارزش علوفه‌ای مطرح نموده است.مواد و روش‌ها: این آزمایش به‌منظور بررسی میزان عملکرد کمی و کیفی و مقدار آب مصرفی تاج خروس علوفه‌ای در استان گلستان انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. میزان آب مصرفی (شامل آبیاری کامل، آبیاری بر اساس 75 ، 50 و 25 درصد آبیاری کامل) در کرت‌های اصلی و ارقام تاج خروس ( شامل دو رقم cim و loura) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده رقم و اثر ساده آبیاری برصفات ارتفاع بوته، وزن کل علوفه تر، وزن تر و خشک ساقه، وزن کل ماده خشک، بهره‌وری آب (بر اساس عملکرد وزن تر علوفه)، عملکرد الیاف نامحلول معنی‌دار بود. اثر آبیاری بر روی همه صفات مورد بررسی در سطح آماری یک درصد نیز معنی‌دار بود و دو صفت عملکرد پروتئین و بهره‌وری آب (بر اساس ماده خشک) فقط تحت تاثیر رژیم آبیاری قرار گرفتند. اثرات متقابل رقم×آبیاری بر روی صفات قطرساقه، وزن تر و خشک برگ، نسبت برگ به ساقه، الیاف نامحلول (ndf)، درصد چربی خام، لیگنین، کلسیم و فسفر معنی‌دار بود. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که عملکرد ماده خشک در رقم cim (6 تن در هکتار) بالاتر از رقم loura (5.5 تن در هکتار) بود. همچنین بیش‌ترین بهره‌وری آب بر اساس وزن تر و وزن خشک به‌ترتیب برابر 17.1 و 2.2 کیلوگرم بر مترمکعب در تیمار، آبیاری بر اساس 75 درصد تیمار آبیاری کامل به‌دست آمد. بیش‌ترین عملکرد پروتئین در تیمار آبیاری کامل حاصل شد و با کاهش میزان آبیاری تا حد 25 درصد از آبیاری کامل میزان پروتئین نیز کاهش یافت. بیش‌ترین و کم‌ترین میزان پروتئین در تیمارهای آبیاری به‌ترتیب 947 و 433 کیلوگرم در هکتار بود.نتیجه گیری: طبق نتایج این بررسی رقم cim از نظر اکثر صفات صفات زراعی و کیفی علوفه نسبت به رقم loura برتری داشت بهطوری که از نظر وزن برگ و ساقه، نسبت برگ به ساقه، فسفر و به‌ویژه بهره‌وری آب از بیش‌ترین مقادیر برخوردار بود. در صورت تکرار این نتایج در آزمایش‌های مشابه و با توجه به نتایج حاصله، جهت دستیابی به علوفه با کیفیت بالا رقم cim در شرایط آب و هوایی گرگان قابل توصیه است و جهت صرفه جویی در میزان آب (افزایش بهره‌وری)، لاز م است آبیاری بر اساس 75 درصد نیاز آبی تنظیم شود.

Evaluation of quantitative, qualitative yield and water productivity of two Amarantuse cultivars under different irrigation regimes

Background and Objectives: Amarantuse farming is a way to increase biodiversity. It has high photosynthetic efficiency and is resistant to drought conditions, so it is suitable for cultivation in arid regions and reducing irrigation costs. The desirable agronomic traits (high vegetative growth rate in hot months of the year, drought tolerance and water productivity) and its qualitative (high levels of protein in seed and forage) make this plant a valuable forage plant.Materials and Methods: This experiment was conducted to investigate the quantitative and qualitative yield and water use of forage amarantuse in Golestan province. The experiment was conducted as split plot in a randomized complete block design with three replications. The amount of water consumed (including full irrigation, 75%, 50% and 25% of total irrigation) were in the main plots and the amarantuse varieties (including two cultivars Cim and Loura) were subplots..Results: Analysis of variance showed that the simple effect of cultivar and the simple effect of irrigation on plant height, fresh forage weight, fresh and dry stem weight, total dry matter weight, water productivity (based on forage fresh weight yield), insoluble fiber yield were significant. The effect of irrigation on all studied traits was significant at 1% level and two traits of protein yield and water productivity (based on dry matter) were only affected by irrigation regime. Interaction effects of cultivar irrigation on leaf traits, fresh and dry weight of leaves, leaf to stem ratio, insoluble fiber (NDF), percentage of crude fat, lignin, calcium and phosphorus were significant. Results of mean comparison showed that dry matter yield in Cim (6 ton / ha1) was higher than Loura (5.5 ton / ha1). The highest water productivity based on fresh and dry weight was 17.1 and 2.2 kg / m3, respectively, with 75% of total irrigation. The highest protein yield was obtained in the complete irrigation treatment, and by reducing the amount of irrigation by 25%, the total amount of protein decreased. The highest and the lowest protein content in irrigation treatments were 947 and 433 kg ha1, respectively.Conclusion: According to the results of this study, Cim was superior to Loura for most of the agronomic and qualitative traits of forage, so that in terms of leaf and stem weight, leaf to stem ratio, phosphorus and especially water productivity. Repeating these results in similar experiments and considering the results, it is advisable to obtain high quality forage Cim in Gorgan climate conditions and to save water (increase productivity), Irrigation can be adjusted to 75% of the water requirement.