روش‌های ترکیبی چندگانه مدل‌سازی برای تجزیه و تحلیل شبیه‌سازی‌های هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: زیرحوضه آبریز قره‌سو، استان کرمانشاه)

سابقه و هدف: مدل‌های شبیه‌سازی هیدرولوژیکی نمایش ساده شده‌ای از سیستم هیدرولوژی واقعی هستند که به مطالعه درباره کارکرد حوضه در واکنش به ورودی‌های گوناگون و فهم بهتر از فرآیندهای هیدرولوژی کمک می‌کنند. این مدل ها با شبیه‌سازی فرآیند بارش رواناب قادر به تخمین میزان رواناب حوضه‌های آبریز با کمترین زمان و هزینه ممکن بوده ولی علیرغم توانمندی‌های بالا، دارای خطا می‌باشند. یکی از مهمترین مسائل در بین پژوهشگران، برطرف نمودن این خطاها می‌باشد. ازین رو، کاربرد روش های ترکیبی به عنوان یکی از رویکردهای مورد استفاده جهت بهبود نتایج مورد تاکید این تحقیق می باشد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل شبیه‌سازی‌های هیدرولوژیکی از چهار روش ترکیبی چندگانه (simple model average (sma)، weighted average method (wam)، multi model super ensemble (mmse) و modified multi model super ensemble (m3se)) در زیرحوضه آبریز قره‌سو واقع در استان کرمانشاه استفاده شده است. مواد و روش‌ها: زیر‌حوضه آبریز قره‌سو با مساحت 5354 کیلومترمربع در شمال‌غربی حوضه کرخه و در غرب ایران واقع شده‌است. در این پژوهش داده‌های پایه مورد استفاده شامل داده‌های دما، بارش و رواناب مشاهده‌ای به صورت روزانه طی دوره آماری 2008-1997 از ایستگاه‌های منتخب منطقه می‌باشد. 70 درصد داده‌ها برای دوره واسنجی (2005 –1997) و 30 درصد باقی‌مانده برای صحت‌سنجی (2008 2006) بکار گرفته شد. بدین‌منظور، از مدل‌های موجود در بسته نرم‌افزاری rrl چون simhyd، awbm، sacramento و tank و مدل‌های scsmilc و hymod کدنویسی شده در زبان برنامه‌نویسی matlab استفاده شد. پس از حصول نتایج، به منظور بهبود نتایج از چهار روش ترکیبی sma، wam، mmse و m3se استفاده شد. در نهایت با استفاده از شاخص‌های ارزیابی ریشه میانگین مربعات خطای نرمال(nrmse) و نش ساتکلیف (ns) عملکرد هر کدام از روش‌ها بررسی شد. یافته‎ها: در پژوهش حاضر تمامی مدل‌های شبیه‌سازی شده نتایج قابل قبولی را ارائه می‌دهند. نتایج مربوط به روش‌های ترکیبی نشان داد که به طور کلی روش‌ها موجب بهبود نتابج شبیه‌سازی شده‌اند. هم‍چنین بیشترین میزان بهبود به ترتیب در روش‌های m3se و mmse بدست آمد. مقدار شاخص‌های ارزیابی ns و nrmse در روش m3se به ترتیب 0.80 و 0.97 در دوره واسنجی و در دوره صحت‌سنجی 0.87 و 0.53 بدست آمد. نتیجه‌گیری: روش‌های ترکیبی چندگانه به طور مشخص نتایج شبیه‌سازی دبی جریان توسط هر یک از مدل‌های شبیه‌سازی را بهبود بخشیدند. هرچند روش m3se به دلیل داشتن فرآیندی که در آن تاثیر تصحیح خطا دیده شده است نتایج بهتری نسبت به بقیه ارائه داده است. در نهایت در بدترین حالت می توان انتظار داشت خروجی مدل ترکیبی m3se برابر یا بهتر از بهترین شبیه سازی از بین مدل های هیدرولوژی به کار رفته باشد.

Multimodel Combination Techniques for Analysis of Hydrological Simulations (Case Study: Gharesou sub-basin, Kermanshah Province)

Background and objectives: The hydrological simulation models represent a simplified representation of the real hydrologic system that helps to study the functioning of the basin in response to various inputs and better understanding of hydrological processes. These models are able to estimate the runoff values with the lowest possible time and costs using the simulation of rainfallrunoff process. Despite high efficiency, these models have uncertainty. One of the most important issues among researchers is the elimination of these uncertainties. Hence, the application of the combination technique as one of the most important approaches to improve results of simulations is main aim of this study. In this study, four models including the simple combination models (SMA), Weighted Average Method (WAM), Multi Model Super Ensemble (MMSE) and Modified Multi Model Super Ensemble (M3SE) were used analyze the hydrological simulations, in the Gharesou catchment, located in Kermanshah province.Materials and methods: The Gharesou catchment, with nearly 5354 km2 area, is located in the northwestern parts of Karkheh basin and the western parts of Iran. In this study, the baseline daily data including observed temperature, rainfall and runoff during the period of 1997 2008 were gathered from selected stations in the study area. 70 percent of the data was used for the calibration period (1997 2005) and the remaining 30 percent for validation (2006 2008). To this end, the models in the RRL package such as Simhyd, AWBM, Sacramento and TANK and the SCSMilc and Hymod models, which are coded in the Matlab programming language, were used. Then, four combination methods including SMA, WAM, MMSE and M3SE were used to improve the results. Finally, the performance of each method was evaluated using normalized root mean square error (NRMSE) and NashSutcliff (NS).Results: In the present study, all simulated models provide acceptable results. The results of the combination methods showed that the application of these methods led to improve the simulation results. Also, the most improvement of results was achieved by M3SE and MMSE, respectively. For the M3SE method, the value of the NS and NRMSE evaluation criteria were 0.80 and 0.97 in the calibration period and 0.87 and 0.53 in the validation period, respectively.Conclusion: As resultant it can be expressed that Multiple Combination techniques improved the results of simulated flow by each simulation model obviously. It also may be resulted that recent technique (M3SE) is more efficient than other due to incorporating the bias correction step. Finally it is observed that multimodel simulation generated by M3SE can be better at least comparable to the bestcalibrated singlemodel simulations.