|
|
|
|
تخصیص بهینه منابع آب مخازن چاه‌نیمه سیستان تحت سناریوهای مدیریتی آب و خاک
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
نوری صفیه ,شهرکی جواد ,سردارشهرکی علی
|
|
منبع
|
پژوهش هاي حفاظت آب و خاك - 1397 - دوره : 25 - شماره : 6 - صفحه:25 -46
|
|
|
|
|
چکیده
|
ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﻫﺪف: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺳﻄﺤﯽ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﺨﺎزن ﺳﺪﻫﺎ، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻋﻠﻤﯽ و اراﺋﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻣﺨﺎزن، اﻣﺮی ﻻزم و ﺣﯿﺎﺗﯽ در ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورده ﮐﺮدن ﻧﯿﺎزﻫﺎی آﺑﯽ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﮐﻤﯿﺎب ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺎرف ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﯿﺴﺘﺎن ﺿﺮوری ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﻫﺪف ﭘﺎﯾﻪ رﯾﺰی ﺷﻮد. ﺗﺎﮐﻨﻮن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮردﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و داﺧﻞ ﮐﺸﻮر ﭘﮋوﻫﺸﯽ در ﻣﻮرد ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ آب ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻓﺮااﺑﺘﮑﺎری روش ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی ازدﺣﺎم ذرات (pso) ﺟﻬﺖ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی ﻣﺨﺎزن ﭼﺎه ﻧﯿﻤﻪ ﺳﯿﺴﺘﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮕﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ازاﯾﻦ رو در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺳﻌﯽ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﺨﺎزن ﭼﺎه ﻧﯿﻤﻪ ﺳﯿﺴﺘﺎن ﺗﺤﺖ ﺳﻪ ﺳﻨﺎرﯾﻮﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ (ﺳﻨﺎرﯾﻮی ﺗﺜﺒﯿﺖ رﯾﺰﮔﺮدﻫﺎ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزی و اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ دوم آب ﺷﺮب از ﻣﺨﺎزن ﭼﺎهﻧﯿﻤﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن زاﻫﺪان) ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی ازدﺣﺎم ذرات (pso) ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻮاد و روشﻫﺎ: اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ازدﺣﺎم ذرات ﯾﮑﯽ از اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢﻫﺎی ﻓﺮااﺑﺘﮑﺎری ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. در اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی ازدﺣﺎم ذرات، ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ آن ﻫﺎ ذره ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻓﻀﺎی ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺗﺎﺑﻌﯽ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﮐﻤﯿﻨﻪ ﮐﺮدن (ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺮدن) ﻣﻘﺪار آن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺨﺶ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻫﺮ ذره ﻣﻘﺪار ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف را در ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ از ﻓﻀﺎ ﮐﻪ در آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻣﺬﮐﻮر ﺟﻬﺖ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ. ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی و ﺣﺪاﮐﺜﺮﺳﺎزی ﻣﯿﺰان ﺗﺄﻣﯿﻦ آب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻗﯿﻮد ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف، ﻗﯿﻮد ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ، ﻗﯿﻮد و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ و ﻗﯿﻮد و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺎزن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ: ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه، ﻣﻘﺪار ﺑﻬﯿﻨﻪ رﻫﺎﺳﺎزی ﺷﺪه در ﺳﺎل 1364 (ﺳﺎل اول) 25/39 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺗﻘﺎﺿﺎی 98/31 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻣﻘﺪار 72/91 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎز اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در ﺳﺎل 29 ﻋﺪم ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎز ﮐﻢ ﺗﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪی ﺧﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی: ﺳﻨﺎرﯾﻮی ﺗﺜﺒﯿﺖ رﯾﺰﮔﺮدﻫﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮردﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﭘﺮوژه اﺟﺮاﯾﯽ ﺟﺪی ﻣﻄﺮح ﺑﻮده ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﺟﺮای اﯾﻦ ﺳﻨﺎرﯾﻮ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ اﻧﺠﺎم داده و ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﺪل ﺳﺎزی ﻫﺎی ﻓﺮااﺑﺘﮑﺎری ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮی ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﻄﺎ در ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف را ﺑﻪ دﺳﺖ دﻫﺪ، از اﯾﻦ رو ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻫﺎی ﻓﺮااﺑﺘﮑﺎری در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاری ﻫﺎی آﯾﻨﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ.
|
|
کلیدواژه
|
اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ازدﺣﺎم ذرات، ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی، ﭼﺎه ﻧﯿﻤﻪ ﺳﯿﺴﺘﺎن، ﺳﻨﺎرﯾﻮﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ آب وﺧﺎک
|
|
آدرس
|
دانشگاه سیستان و بلوچستان, ایران, دانشگاه سیستان و بلوچستان, ایران, دانشگاه سیستان و بلوچستان, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Optimal Allocation of Water Resources in Sistan Chah-Nime Reservoirs under the Water and Soil Management Scenarios
|
|
|
|
|
Authors
|
Sardar Shahraki Ali ,Shahraki Javad ,Nouri Safiyeh
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|