تاثیر گوگرد بر برخی از خصوصیات شیمیایی خاک و غلظت عناصر غذایی در دانه گندم (triticum astivum l.)

سابقه و هدف: در خاک‌های آهکی ایران به علت ph بالا، عناصر غذایی از حلالیت اندکی برخوردار بوده و جذب آنها توسط گیاهان با مشکل مواجه است. برای رفع این مشکلات و برای دستیابی به عملکرد مطلوب در چنین خاک‌هایی ناگزیر به استفاده ازگوگرد به عنوان یک ماده اصلاحی برای کاهش موضعی ph خاک و افزایش حلالیت عناصر غذایی می باشد. هدف از اجرای این تحقیق بررسی اثر گوگرد همراه با باکتری تیوباسیلوس بر تغییرات ph، هدایت الکتریکی، فسفر، گوگرد، روی و آهن قابل ‌استفاده در خاک‌های زیر کشت گندم و غلظت عناصر غذایی در دانه آن در چهار منطقه از خاک‌‌های این استان با گوگرد قابل جذب متفاوت بود. مواد و روش‌ها: آزمایشی شامل چهار تیمار مصرف گوگرد (500،250،0 و1000 کیلوگرم بر هکتار)، در سه تکرار و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در چهار مزرعه با مقدار گوگرد قابل جذب متفاوت ( 7، 13، 18و 27 میلی‌گرم برکیلوگرم خاک)، در مناطق مختلف استان کرمانشاه (چغانرگس، ماهیدشت، نجف‌‌آباد و قمشه) و در سال زراعی 95-1394، اجرا شد. قبل از کاشت، خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک‌های مورد آزمایش با روش‌های استاندارد آنالیز گردید.گندم در کرت‌های آزمایشی کشت شد و نمونه برداری از خاک در دو مرحله از رشد گندم (پنجه زنی و ساقه رفتن) و پس از برداشت برای اندازه‌گیری خصوصیات شیمیایی خاک و نسبت به برآورد عملکرد گندم و اندازه گیری عناصر غذایی در دانه آن با روش‌های متداول اقدام گردید یافته‌ها: نتایج نشان داد که در تمام خاک‌‌های مورد آزمایش، تاثیر مقادیر مختلف گوگرد همراه با باکتری تیو‌باسیلوس بر کاهش ph خاک، افزایش هدایت الکتریکی، فسفر،گوگرد، آهن و روی قابل‌‌استفاده خاک در مرحله پنجه زنی، ساقه رفتن و پس از برداشت گندم در مقایسه با تیمار شاهد در مزارع چغانرگس، ماهیدشت اختلاف معنی‌داری در سطح یک در‌صد (p <0.01) و در نجف‌آباد و قمشه در سطح پنج ‌درصد (p <0.05) وجود داشت. کم‌ترین مقدار ph خاک و بیش‌ترین مقدار خصوصیات اندازه‌گیری شده در تمام مزارع آزمایشی با مصرف 1000 کیلوگرم گوگرد بر هکتار و در مرحله ساقه رفتن شاهده شد. پس از برداشت محصول، به‌علت ظرفیت بافری، ph خاک و عناصر غذایی، نسبت به مرحله ساقه رفتن کاهش یاقتند. هم‌چنین با مصرف گوگرد مقدار غلظت عناصر غذایی به‌‌طور معنی‌‌داری در دانه گندم در هر چهار مزرعه افزایش و بیش‌ترین غلظت این عناصر با مصرف 1000 کیلوگرم گوگرد بر هکتار گوگرد بود. نتیجه‌گیری: تاثیر گوگرد همراه با باکتری‌های تیوباسیلوس بر خصوصیات شیمیایی‌خاک و مقدار غلظت عناصر غذایی در دانه گندم امیدوارکننده بود و این بیانگر پتانسیل خوب آن برای کاربرد در بخش کشاورزی می‌باشد و هرخاک آهکی دارای پتانسیل خاصی برای اکسیداسیون گوگرد است که وابسته به خصوصیات آن خاک می‌باشد و تنها مقدار کربنات کلسیم معیار مناسبی برای کاربرد گوگرد برای افزایش حلالیت عناصر غذایی نمی باشد.