قابلیت استفاده روی در ریزوسفر ذرت در دو خاک آلوده با بافت متفاوت تیمارشده با کلات کننده ها

سابقه و هدف: فرایندهای ریزوسفر نقش مهمی در قابلیت‌استفاده روی در خاک‌ها دارد. ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک ریزوسفری به‌دلیل فعالیت‌های موجود در ریزوسفر با توده خاک متفاوت است. در پژوهش حاضر، تاثیر edta، اسید سیتریک و عصاره کود مرغی بر قابلیت‌استفاده روی در ریزوسفر ذرت رقم سینگل کراس 704 در دو خاک آلوده با بافت متفاوت به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای بررسی شد. مواد و روش‌ها: اسید سیتریک و edta در سطوح غلظتی صفر، 0.5 و 1 میلی‌مول بر کیلوگرم خاک و عصاره کود مرغی در سطوح غلظتی صفر، 0.5 و 1 گرم بر کیلوگرم خاک استفاده شدند. تعداد سه بذر ذرت در هر ریزوباکس کاشته شد. بعد از 10 هفته گیاهان برداشت شدند و خاک ریزوسفری و توده جدا شدند. کربن آلی محلول (doc)، کربن بیوماس میکروبی (mbc) و روی قابل‌استفاده (با استفاده از 4 روش عصاره‌گیری شیمیایی شامل dtpatea، abdtpa، مهلیچ 3 و روش بر پایه ریزوسفر) در خاک ریزوسفری و توده تعیین شدند. یافته‌ها: ویژگی‌های خاک ریزوسفری با خاک توده متفاوت بود. نتایج نشان داد که در هر دو خاک کربن آلی محلول و کربن بیوماس میکروبی در خاک‌ ریزوسفری به‌صورت معنی‌داری (p≤0. 05) از توده خاک‌ بیشتر بود، در حالی‌که ph کاهش معنی‌داری (p≤0. 05) در خاک‌ ریزوسفری نسبت به خاک توده یافت. در هر دو خاک روی عصاره‌گیری‌شده با عصاره‌گیرهای مختلف در خاک ریزوسفری به‌صورت معنی‌داری (p≤0. 05) کمتر از توده خاک بود. دامنه تغییرات روی استخراج‌شده با عصاره‌گیرها از 9.00 تا 75.00 میلی‌گرم بر کیلوگرم در خاک لوم شنی، و از 0.57 تا 81.46 میلی‌گرم بر کیلوگرم در خاک لوم رسی بود. بیشترین مقدار روی با استفاده از روش مهلیچ 3 و کمترین مقدار آن با استفاده از روش بر پایه ریزوسفر عصاره‌گیری شد. با افزودن کلات‌کننده‌ها به خاک مقدار روی قابل‌استفاده افزایش یافت. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که در هر دو خاک قابلیت‌استفاده روی در خاک ریزوسفری کمتر از خاک توده بود. در خاک لوم شنی بیشترین مقدار روی در تیمار اسید سیتریک (1 میلی‌مول بر کیلوگرم) و کمترین مقدار آن در تیمار شاهد عصاره‌گیری شد، در حالی‌که در خاک لوم رسی بیشترین مقدار روی در تیمار edta(1 میلی‌مول بر کیلوگرم) و کمترین مقدار آن در تیمار 1 گرم بر کیلوگرم عصاره کود مرغی عصاره‌گیری شد. میانگین روی عصاره‌گیری‌شده باdtpatea ، abdtpa و مهلیچ 3 به‌صورت معنی‌داری (0.05p≤) در خاک لوم رسی بیشتر از خاک لوم شنی بود. میانگین روی عصاره‌گیری‌شده با روش بر پایه ریزوسفر بهصورت معنی‌داری (0.05p≤) در خاک لوم شنی بیشتر از خاک لوم رسی بود.