بازتاب پیامدهای استبداد در شعر احمد مطر

بی تردید، کشورهای عربی خاورمیانه و به ویژه عراق، درحالی که به لحاظ معادن نفت،گاز و دیگر ثروت های خدادادی در زمره کشورهای بسیار غنی جهان به شمار می روند، از نظر اقتصادی و صنعتی، اوضاعی بسیار عقب‌مانده و بحرانی دارند. به نظر می‌رسد این عقب ماندگی ها و نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی، یکی از مهمّ ترین عوامل بروز جنبش‌ها و خیزش‌های فراگیر اجتماعی و مردمی در این کشورهاست. بدیهی است که خود این عقب‌ماندگی های گوناگون نیز، ناشی از ساختار قدرت استبدادی و حکومت مطلقه سیاسی در این جوامع است؛ بنابراین، ساختار قدرت متصلّب و استبدادی، همچنین ریشه‌دار بودن سنّت در خاورمیانه عربی، بحران های عمیق و در نتیجه، پیامدهای ویرانگری را در عرصه های گوناگون زندگی مردم به وجودآورده‌است. شناخت این پیامدها و ریشه های مخرّب آن، می تواند برای دوستداران ادب سیاسی بسیار سودمند باشد. این پژوهش، با روش توصیفی– تحلیلی و بر پایه تامّل در آخرین دیوان احمد مطر، می کوشد تا ویرانگرترین پیامدهای استبداد؛ یعنی نهادینه شدن ترس و اندوه در جامعه، گسترش انفعال و یاس اجتماعی در مردم، ترویج نفاق و دروغ، انحراف زبان، بحران هویّت و در نتیجه عقب‌ماندگی اقتصادی و علمی و در نهایت، فروپاشی اجتماعی و فرهنگی جامعه عرب را از منظر شعر او مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. بدیهی است که دستاورد این نوشتار، موجب ارتقا و افزایش سطح آگاهی علاقه مندان به ادب سیاسی نسبت به ساختار قدرت مطلقه سیاسی در جامعه عرب و پیامدهای مهمّ آن از منظر شعر احمد مطرخواهد شد.