زبان و لحن حماسی- مذهبی در مختارنامه‌‌‌‌های شعاعی قاجار و خیالی اصفهانی

با بررسی زبان یک اثر می‌توان به نوع ادبی آن پی‌برد؛ بنابراین، زبان و لحن آثار ادبی نقشی کانونی دارد. زبان حماسی نیز، حاصل انتخاب وزن و قافیه، واژه‌‌‌‌ها، ترکیبات، آرایه‌‌‌‌های بدیعی و صور خیالی است که با این نوع ادبی متناسب است. از آنجا که نوع ادبی مختارنامه‌‌‌‌های منظوم، حماسی است؛ بنابراین، این پژوهش به بررسی زبان حماسی در مختارنامۀ منظوم خیالی اصفهانی و مختارنامۀ منظوم شعاعی قاجار اختصاص یافته‌است؛ چون این منظومه‌‌‌‌ها از نوع حماسۀ مذهبی هستند، به عوامل موثر در فضای مذهبی این منظومه‌‌‌‌ها نیز پرداخته خواهد شد.  جستار پیش رو، از نوع اسنادی است و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام ‌شده‌است و هدف نگارنده نیز، شناخت شاخصه‌‌‌‌های زبانی این دو منظومه و پی‌بردن به ارتباط میان زبان حماسی با این نوع ادبی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که انتخاب اوزان موثر در لحن حماسی، به‌کاربردن واژگان و ترکیبات حماسی، استفاده از صور خیالی همچون تشبیهات، استعارات و اغراق‌‌‌‌های حماسی، صنایع بدیعی مانند جناس، تکرار و مراعات نظیر، برابرسازی شخصیّت‌‌‌‌ها با شخصیّت‌‌‌‌های شاهنامه‌ای در خلق تصاویر بدیع و تازه و آفرینش لحن و زبان حماسی نقش اساسی داشته‌است.

epic-religious language and tone in mokhtarnameh by shoaei qajar

the epic is one of the ancient literary types that recounts the events of the warriors' bravery in the best. now, if the hero of these epics is a religious figure, this type of literature tends to become religious. by using linguistic possibilities such as words and compositions, images, rhetorical figures, and outer, side, and inner music, the poets try to represent the spirit and epic atmosphere in their works.in the qajar period, epics had a religious form. most of the works that appear in this area are in various religious fields, especially religious poems (debiri-nejad, 2001:86). the holy prophet (pbuh) or imams (pbuh), especially imam ali (pbuh) and imam hussein (pbuh), and great personalities such as hamza, the uncle of the prophet (pbuh), mokhtar thaghafi, etc., are the heroes of those poems. so, the author tries to look at the language and tone of two epic religious poems, mukhtarnameh of isfahani khayali and shoua'i qajar, from a stylistic point of view.