بررسی استعاره‌های مفهومی در روایت‌های مردانه از دفاع مقدّس

از دو دهۀ گذشته بدین سو، رویکردهای شناختی به مسئلۀ زبان و ادبیات، ماهیّت و به‌تَبَع آن کارکرد متفاوتی برای استعاره قائل شده اند که بر پایۀ آن، استعاره تنها یک آرایۀ ادبی یا یکی از صورِ خیال نیست؛ بلکه فرایندی فعال در نظام شناختی بشر محسوب می‌شود. اهمّیت استعاره فقط در کاربرد واژه، عبارت یا جمله نیست؛ بلکه هر استعاره ای یک مدل فرهنگی در ذهن ایجاد می کند که زنجیرۀ رفتاری بر اساس آن برنامه ریزی می‌شود. از این دیدگاه، استعارۀ مفهومی یا شناختی برحسب نیاز بشر به درک و بازنمایی پدیده ها و با تکیه بر ساخت واژه ها و اطلاعات قبلی شکل می گیرد و در جریان تفکر، نقش مهمی ایفا می کند؛ بنابراین تعاریف، استخراج و بررسی این نوع استعاره ها از هر متنی سبب می‌شود که درک ما از جهان ذهنی گوینده، دقت و عمق یابد. نویسنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی تحلیلی و روش کتابخانه‌ای به بررسی استعاره های مفهومی و طرحواره های فرهنگی در روایت های مردانه از دفاع مقدّس پرداخته‌است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در آثار دفاع مقدّس به‌عنوان نمونه ای از شعر و نثر معاصر، انواع استعاره های مفهومی با حوزه های مبدا و نگاشت های مشخص یافت می‌شود که قدرت تخیّل و عیار تفکر انتزاعی شاعران و نویسندگان این گونه آثار را مشخص می کند. محقق در پی پاسخگویی به این پرسش هاست که چگونه می توان تفاوت مفهوم‌سازی‌های مردانه از جنگ را در قالب نظریۀ استعارۀ مفهومی و طرح‌واره‌ها بررسی کرد؟ و در شکل‌گیری استعاره‌های مفهومی در روایت های مردانه از چه حوزه‌های مبدا استفاده شده‌است؟

a study of conceptual metaphors in men’s narratives of sacred defense

for the past two decades, cognitive approaches to the question of language and literature have given metaphor a different function and nature, according to which metaphor is not just a literary array or one of imaginary forms, but an active process in human’s cognitive system. the importance of metaphor is not just in the use of a word, phrase or sentence; rather, each metaphor creates a cultural model in the mind on which the chain of behavior is programmed. from this point of view, conceptual or cognitive metaphor is formed according to the human need to understand and represent phenomena, relying on the construction of previous words and information, and plays an important role in the flow of thinking. therefore, the definitions, extraction and study of these types of metaphors from any text cause our understanding of the narrator's mental world to be accurate and deep. in this research, the author has studied the conceptual metaphors and cultural schemas in the male narratives of the sacred defense in a descriptive-analytical and library method. the results indicate that in the works of the holy defense as an example of contemporary poetry and prose, a variety of conceptual metaphors with specific areas of origin and writings can be found that the power of imagination and the abstract thinking of poets and writers. it identifies such works. the researcher seeks to answer the question of how the difference between masculine conceptualizations of war can be examined in the form of conceptual metaphor theory and schemas and in the formation of conceptual metaphors in male narratives, what areas of origin have been used.