نقش مناظره در بیان اعتراضات سیاسی با تاملی بر متون ادبی قرن 4-7 ه.ق

اگر بخشی از ادبیات پایداری را اعتراض به طبقه حاکم بدانیم، بدون شک پابرهنگان و فرودستان در این راه پیشتازند. با  بررسی متون ادبی، موضوعی که افزون برجسارت و شهامت این گروه به نحو چشم گیری خودنمایی می کند، شیوه اعتراضات است. مقاله پیش رو در نظر دارد تا با دقت بیشتری به اعتراضاتِ مطرح شده در متون ادبی قرون چهارم تا پایان قرن هفتم هجری پرداخته و ویژگی مشترک این انتقادات سیاسی شناخته شود. با مطالعه اشعار و متون منثور، رگه های مشترکی در بیشتر آثار دیده شد و نتیجه بررسی ها نشان داد شیوه اعتراضی پیرزنان، خارکنان، درویشان، زهاد و حتی دیوانگان بر گفت وگو و مناظره استوار است و البته مناظراتی در دو کفه نابرابر که یک طرف آن معمولاً پادشاهی است مقتدر و طرف دیگر بیوه زن یا درویشی یک لاقبا است. این مناظرات که عموماً از جانب پادشاه و با قصد تحقیرآغازشده، به دست طرف دوم که ابتدا خود را بی اعتنا نشان داده، پی گرفته می شود و به شیوه شگفت انگیزی به نفع او پایان می گیرد. علت فرادستی این فرودستانِ حاضر جواب، فصاحت و بلاغتی ست که از آن برخوردارند و سخن آنها عمدتاً به زیورهای لفظی و معنوی آراسته است. در ادامه نمونه هایی از این مناظرات به دست داده ایم.

The role of debate in political protests expressionContemplating the literary texts through the 47th century AH

If we consider part of resistance literature as a protest to the ruling class, the poor and the needy are undoubtedly pioneers in this respect. By examining literary texts, one thing is strikingly prominent, and this is the way to protest, in addition to the courage and dignity of this group. The purpose of this article is to look more closely at the objections raised in the literary texts of the fourth century until the end of the seventh century, and a common feature of these political criticisms. By studying poetry and prose texts, common features were seen in most of the works and the results of the surveys showed that the objecting method of the old women, the farmers, the dervishes, the ascetic, and even crazy people is based on dialogue and debate, of course, an unequal debate that on one side of which is usually a powerful kingdom, and the other is a widow or a dervish one. These debates, which are generally pursued by the king and started with the intention of humiliating, is  followed up by second party, who first showed himself unwittingly, and is ended in a marvelous way in his favor. The reason for the superiority of these eloquent poor people is having eloquence and rhetoric in their speech, and their words are mostly adorned with verbal and spiritual ornaments. Here are some examples of these debates.