واکاوی نمودهای مبارزه و پایداری در نفثه المصدور

نفثه المصدور، یکی از منابع مهم در نثر مصنوع و متکلّف ادب فارسی به شمار می‌آید. در این اثر ادبی تاریخی که حوادث اواخر سلطنت جلال‌الدّین خوارزمشاه و اوایل یورش مغولان ذکر شده است، بارقه‌هایی از مضامین پایداری مجال بروز و ظهور یافته‌اند. در این پژوهش تلاش شده‌‌است، از طریق بررسی لفظی و محتوایی نفثه المصدور به این سوال پاسخ داده شود که آیا می‌توان این اثر را از آثار حوزۀ پایداری قلمداد نمود. با تدقیق در متن و تطبیق آن با شاخصه‌های پایداری، جلوه‌هایی از پایداری و مبارزه مشاهده می‌شود که هم در لفظ و هم در معنا نمود یافته است. شاخص‌ترین مولّفه‌ها شامل موارد زیر است: وطن‌دوستی، دریغ و افسوس بر گذشته، انتقاد از روزگار نا‌مساعد، انتقاد از بی‌بصیرتی حاکمان، اعتراض به نامردمی‌ها و دگرگونی ارزش‌ها. با شناسایی این شاخصه‌ها در ژرف‌ساخت و روساخت، می‌توان نفثه المصدور را یکی از متون حوزۀ پایداری معرّفی کرد. نوع پژوهش در این نوشته، بنیادی است که با روش کتابخانه‌ای گردآوری ‌شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

An Investigation of battle and resistance reflections in Nafsat alMasdur

Nafsat alMasdur as a major source of ornate prose in Persian literature is a literaryhistorical work written about the events happened at the end of Jalaluddin Kharazmshah’s kingdom and the beginning of Mongols’ attack. There are some aspects of resistance contents in this book. The present study tries to answer the question if we could consider this literary work in the territory of resistance literature through its textual and content analysis. By scrutinizing the text and  comparing it with the features of  resistance literature, we can find indicators of battle and resistance in both lexical and semantic level. The most distinctive components include the following themes: Patriotism, pity and regret for the foretime, criticizing adverse life conditions and governors’ incompetence, objection against inhumanity and the transformation of moral values. By the identification of these traits in both surface and deep structure, NafsatalMasdur could be discussed as a literary text in the domain of resistance literature. This fundamental research is analyzed based on library information.