نقش مناظره در بیان اعتراضات سیاسی با تاملی بر متون ادبی قرن 47 (ه.ق)

اگر بخشی از ادبیات پایداری را اعتراض به طبقه حاکم بدانیم، بدون شک پابرهنگان و فرودستان در این راه پیشتازند. با بررسی متون ادبی، یک چیز به نحو چشم گیری خودنمایی می کند و آن افزون بر جسارت و شهامت این گروه، شیوه اعتراضات است. در مقاله پیش رو هدف این بود تا با دقت بیشتری به اعتراضاتِ مطرح شده در متون ادبی قرون چهارم تا پایان قرن هفتم هجری پرداخته و ویژگی مشترک این انتقادات سیاسی شناخته شود. با مطالعه اشعار و متون منثور، رگه های مشترکی در بیشتر آثار دیده شد و نتیجه بررسی ها نشان داد شیوه اعتراضی پیرزنان، خارکنان، درویشان، زهاد و حتی دیوانگان بر گفت وگو و مناظره استوار است، و البته مناظراتی در دو کفه نابرابر، که یک طرف آن معمولاً پادشاهی است مقتدر و طرف دیگر بیوه زن یا درویشی یک‌لا قبا است. این مناظرات که عموماً از جانب پادشاه و با قصد تحقیرآغازشده، به دست طرف دوم که ابتدا خود را بی اعتنا نشان داده، پی گرفته می شود و به شیوه شگفت انگیزی به نفع او پایان می گیرد. علت فرادستی این فرودستانِ حاضر جواب، فصاحت و بلاغتی ست که از آن برخوردارند و سخن آن ها عمدتاً به زیورهای لفظی و معنوی آراسته است. در ادامه نمونه هایی از این مناظرات به دست داده ایم.

The Role of Debate in Political Protests Expression Contemplating the Literary Texts through the 47th Century AH

If we consider part of resistance literature as a protest to the ruling class, undoubtedly poor and needy people are the most prominent in this respect. By examining literary texts, one thing which is strikingly prominent is the way of protesting, in addition to the courage and dignity of this group. The purpose of this article is to look more closely at the objections raised in the literary texts of the fourth century until the end of the seventh century and a common feature of these political criticisms. By studying poetry and prose texts, common features were seen in most of the works, and the results of the surveys showed that the objecting method of old women, farmers, dervishes, ascetics, and even crazy people, is based on dialogue and debate, of course, an unequal debate that on one side of this is usually a powerful kingdom, and the other is a widow or a dervish one. These debates, which are generally pursued by the king and start with the intention of humiliating is  followed up by the second party, who first shows himself unwitting, and are ended in a marvelous way in his favor. The reason for the superiority of these eloquent poor people is having eloquence and rhetoric in their speech, and their words are mostly adorned with verbal and spiritual ornaments. Here are some examples of these debates.