تبیین مضامین گونه مقاومت در چارچوب علل اربعه ارسطویی با محوریت شاهنامه

گونه مقاومت، یکی از گونه‌هایی است که به شکل تئوری در عصر جدید مورد بحث و بررسی قرارگرفته‌است، اما این به معنای به‌وجود‌آمدن آثاری از‌این‌دست در عصر جدید و نبودِ نمونه‌های کلاسیک آن نیست. در ادبیات کلاسیک ما، به خاطر شرایط اقلیمی ایرانشهر نمونه‌های بسیاری از این گونه با مضامین گوناگون، به شکل ملی _ میهنی و نمونه‌های دیگر از این گونه، وجود ماهوی داشته‌است. بهترین مدعای ما در این زمینه شاهنامه است که تار و پود آن در لایه‌های زیرین و رویین آگنده‌است از مضمون‌های دعوت به پایداری است و جالب اینکه این مضامین تاریخ مصرف ندارند و به شکل موازی در تمامی اعصار قابل دریافت و استفاده و بارگذاری‌اند. ما نیز در این وجیزه با کمک علل اربعه ارسطویی و تحلیل لایه‌های شعر، این گونه را در بوته تحلیل و بررسی قرار داده‌ایم و سعی در تبیین و اثبات مضامین مقاومتی شاهنامه که آن‌هم در لایه‌های متنوع و با کارکردهای متفاوت پیچیده شده‌است، داریم تا نهایتاً به این نتیجه برسیم که مقاومت ایران و ایرانی مسئله‌ای به قدمت این مرز و بوم است.

The Explanation of Resistance Genre in the Framework of Aristotle’s Four Causes based on Shahname

Resistance is one of the genres which has been considered theoretically in the new era. However it does not mean the creation of similar works in the new era and the lack of its classic types. Considering the climatic and regional conditions of Iran, different national patriotic examples can be seen in our classic literature. Other examples have been of substantive nature. Shahname can be considered as the best type in this regard, for in its superficial and deep layers, it is full of messages that invite people to resist. Interestingly, these messages are not just for a special point in time, but they can be understood and used in parallel in all periods. In this paper, we intend both to study and analyze this genre using Aristotle’s Four Causes and analyze different strata of the poem. We also try to explain and demonstrate resistance messages of Shahname that are covered in different layers and have diverse functions. Finally we conclude that Iran and Iranian resistance is rooted in their history.