استعاره های مفهومی در شعر دفاع مقدس

بررسی استعاره‌های مفهومی یا شناختی هر متن، می‌تواند ابزار مهمی درجهت کشف معنای متن باشد، به‌عبارت دیگر باعث آشکارشدن بعضی از امور و مفاهیم پوشیده گردد. از‌این‌رو در شناخت بیشترِ شعر دفاع مقدّس، این ابزار را مورد استفاده قراردادیم تا به این سوال پاسخ‌دهیم که کدام مفاهیم انتزاعی و عاطفی در این نوع شعر، مورد توجّه شاعران قرارگرفته‌است و آنان از چه حوزه‌های منبعی برای عینی‌سازی و تجسّم این امور انتزاعی بهره‌برده‌اند. برای نیل به این هدف، درمیان نمونه‌های متعددِ یافته‌شده از جُنگ‌ها و مجموعه‌های شعر جنگ، سه استعاره «شهادت»، «عشق» و «ایمان» بررسی‌گردید. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌می‌دهد که برای هریک از استعاره‌های یادشده سه الگوی انسان‌انگاری، جسم‌انگاری و گیاه‌انگاری، بسیار مورد توجّه بوده‌است اما از الگوی جانور‌انگاری فقط در برخی از استعاره‌های فرعی مانند «شهید پرنده است» استفاده‌شده. اصل نظام‌مندی استعاره‌های مفهومی نیز سبب‌شده‌است که به جنبه‌های مثبت هر استعاره توجّه‌گردد و جنبه‌هایی که با این استعاره‌ها ناسازگارند پنهان‌سازی شود.