بررسی مضامین مقاومت و پایداری در رجزهای عاشورا

حادثۀ عاشورا از جنبه های گوناگون می تواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد. یکی از این جنبه ها رجز هایی است که یاران امام حسین (ع) به هنگام نبرد بر زبان جاری کردند. رجز شعری است که در میدان جنگ برای مفاخره و تحقیر دشمن بر زبان می آید. مسئلۀ مورد نظر در این پژوهش این است که مضامین مقاومت و پایداری به کار گرفته‌شده در رجزهای یاران امام حسین (ع) در روز عاشورا چگونه است؟ بررسی ها نشان می دهد مولفه های پایداری و مقاومت همچون صبر و استقامت، شجاعت، وفای به عهد، ولایت پذیری و افتخار به نسب در رجزهای اصحاب وفادار امام حسین (ع) مانند عمرو بن خالد الازدی، جناده بن حارث انصاری، نافع بن هلال، قاسم بن الحسن (ع)، علی بن الحسین (ع)، عباس بن علی (ع) و ... در روز عاشورا تجلی یافته است. با توجه به اینکه قیام امام حسین (ع) و اصحاب باوفایشان به عنوان مهم ترین قیام علیه حکومت جور در طول تاریخ مطرح است، پرداختن به ابعاد مختلف این قیام و به خصوص شناسایی مضامین پایداری و مقاومت در بطن این قیام، موضوعی ضروری است. این پژوهش درصدد است با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی، مضامین مقاومت و پایداری را در اشعار حماسی و رجزهای اصحاب امام حسین (ع) در روز عاشورا به تصویر بکشد.

An Investigation of the Themes of Resistance and Stability in Ashura War Cries

Ashura incident can be discussed in various aspects. One of these aspects is the war cries (rajazes) recited by Imam Hussein’s (as)  companions on the battlefield. that the supporters of Imam Hussein (AS) during the battle spoke. War cry is a poem recited on the battlefield to show off one’s abilities and humiliate the enemy. The question under discussion in this study is what are the themes of resistance and stability in the war cries recited by Imam Hussein’s (as) supporters on the day of Ashura? Investigations show that the components of resistance and stability, such as patience and endurance, courage, fulfillment of obligations, accepting guardianship (Wilayat), and honor to lineage has been reflected in the war cries of the loyal companions of Imam Hussein (as) on the day of Ashura, such as Amr ibn Khalid alAzadi, Jinadat ibn Hares ansari, Nafi’ bin Hilal, Qasim ibn alHassan (AS), Ali ibn alHussein (as), Abbas ibn alAli (as), etc. Considering that the uprising of Imam Hussein (as) and his faithful companions is considered to be the most important uprising against the oppressive government over the course of history, addressing the various dimensions of this uprising and, in particular, identifying the themes of stability and resistance in the heart of this uprising, seems essential. This study tries to draw the theme of resistance and stability from the epopees and war cries of Imam Hussein’s (as) companions on the day of Ashura by adopting a descriptiveanalytical method.