مروری بر تئاتر دفاع‎مقدس و تئاترمقاومت

پدیدۀ جنگ یکی از منفورترین و خانمان‌براندازترین پدیده‌ها در تمامی تاریخ بشریت است؛ اما گریز از آن از دشوارترین آرمان‌های بشری است. جنگ جز ویرانی، خرابی، آوارگی، فقر و. . . دستاوردی ندارد؛ ولی بر تمامی ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری کشورِ درگیر جنگ تاثیر می‌گذارد. در ایران معاصر، انقلاب اسلامی و  بلافاصله جنگ، تاثیر مشخص و مهمی بر هنر نهادند. یکی از مهم‌ترین و در عین حال ضعیف‌ترین  اقسام هنر که تحت تاثیر انقلاب  و جنگ تحمیلی، شکل تازه‌ای به خود گرفت، هنر درام یا تئاتر است که بعدها با نام «تئاتر دفاع مقدّس» شناخته شد. ادبیات نمایشی دفاع مقدّس، گونه‌ای از ادبیات نمایشی مستند است که هویت خود را از خاطرت، یادداشت‌ها، گزارش‌ها، زندگی‌نامه‌ها، داستان‌ها و تاریخ‌های رسمی اتفاقات به دست می‌آورد که رویارویی و تضاد میان دو نیرو و دو جبهه را به تصویر می‌کشد و موضوعاتی مانند دفاع از ارزش‌ها، پاسداری از کشور، فداکاری، ایثار و. . . را نشان می‌دهد. تئاتر دفاع مقدّس به دلیل ماهیت خاص جنگ ایران و عراق، شکل ویژه و مختص به خود را دارد و با تئاترهای موجود در جهان تفاوت‌هایی اساسی دارد. این جستار که با روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است، بر آن ‌است که ضمن بیان جایگاه و اهمّیت تئاتر در دورۀ جنگ تحمیلی، تئاتر دفاع‌مقدّس و تاریخچۀ آن را بررسی کرده و فرق آن را با تئاتر جنگ و تئاتر مقاومت بازگوید و آسیب‌های این نوع تئاتر را برشمرد.

A Review of Sacred Defense Theater and Resistance Theatre

The phenomenon of war is one of the most despicable and murderous phenomena in the entire history of mankind, but escape from it is one of the most difficult humanitarian ideals. War has no achievement except destruction, destruction, displacement, poverty, etc., and it affects all the social, economic, cultural and artistic structures of the country involved in war. In contemporary Iran, the Islamic Revolution and immediately thereafter, the war had an definitive and significant impact on art. One of the most important and, at the same time, the weakest forms of art that took a new form under the influenced of the Revolution and the imposed war was drama or theater, which later became known as ‘Sacred Defense theater’. Sacred Defense dramatic literature is a type of documentary dramatic literature that derives its identity from memories, memos, reports, biographies, stories and official histories of events that brings about the confrontation between the two forces and the two fronts, depicting issues such as defending values, protecting the country, sacrificing, etc. Sacred Defense theater has its own special form due to the specific nature of the IranIraq war, which is fundamentally different from other theaters in the world. This study, which has been done using an analytical and descriptive method, aims at expressing the status and importance of theater during the imposed war, and examining Sacred Defense theater and its history while distinguishing it from war theater and resistance theater, and mentioning the damage to this type of theater.