تحلیلی بر وضعیت شهروندی در شهر تهران: نگاهی بر مدیریت شهری

مباحث شهروندی در جهان معاصر از جذابیت عام برخوردار است و توجه بسیاری از عالمان اجتماعی و سیاسی را در رشته‌های مختلف به خود جلب کرده است. گرایش به شهروندی و به‌کارگیری آن در درک و تحلیل بسیاری از مسایل اجتماعی و شهری صرفاً به تلاش‌های علمی و ارزشمند صاحب‌نظران و پژوهش‌گران مربوط نمی‌شود، بلکه به شایستگی خود مفهوم جهت کارآمدی در مدیریت و برنامه‌ریزی در امور مختلف هم باز‌می‌گردد. به گونه‌ای که امروزه بسیاری از موضوع‌ها و مسایلی نظیر فقر، نابرابری، جنسیت و حتی محیط زیست از منظر شهروندی تحلیل‌می‌شوند؛ نوشتار حاضر هم در اصل بر مبنای سودمندی ایده و مفهوم شهروندی در مدیریت شهری تدوین شده است. این مقاله تلاش دارد ضمن مرور تاریخی بر مفهوم شهروندی، با استناد به یافته‌های پژوهشی وضعیت شهروندی در شهر تهران را بررسی کند. نتایج به دست آمده نشان‌می‌دهد شهروندی برای نسبت قابل توجهی از افراد معنادار و قابل درک نبوده و آگاهی نسبت به حقوق، عمل به وظایف و برخورداری از احساس شهروندی با عوامل بازدارنده‌ای در جامعه مواجه است. بدیهی است شهروندی با رفع موانع و ایجاد زمینه‌های عینی و ذهنی آن در بخش‌های مختلف به منصه ظهور خواهد رسید. مدیریت شهری‌می‌تواند با تدوین و اجرای برنامه‌های شهروندمدار گام‌های موثری در حل مسایل و مشکلات شهری بردارد.