سیاست پرداخت نقدی خسارت در آزادسازی مخازن سدها و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آن (نمونۀ موردی: سد کوچری)

احداث سدهای مخزنی در شش دهۀ گذشته زمینه‌ساز جابه‌جایی بیش از 100 میلیون نفر از محل زندگی خود شده است. مطابق نتایج بررسی حاضر، در ایران نیز بیش از 2 میلیون نفر جمعیت تحت‌تاثیر احداث سدها قرار گرفته‌اند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی سیاست پرداخت نقدی خسارت در آزادسازی مخازن سدها، نقد این سیاست و شناسایی عوامل علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر، راهبردی و پیامدهای آن بوده است. چارچوب مفهومی پژوهش بر ارزیابی اثرات اجتماعی مبتنی است. روش پژوهش کیفی و از تکنیک نظریۀ زمینه‌ای استفاده شده است. شرکت‌کنندگان این پژوهش 38 نفر از مطلعان و خبرگان محلی بودند که با پرسش‌نامۀ نیمه‌ساختمند موردمصاحبه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل با سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در دستور کار قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه‌ها 822 مفهوم کلی،  133 مقولۀ فرعی، 18 مقولۀ اصلی و 1 مقولۀ مرکزی را نشان می‌دهد. یافته‌های پژوهش براساس مدل پارادیمی، ازهم‌گسیختگی ساختار اجتماعی و بافت فرهنگی را در اجرای سیاست پرداخت نقدی خسارت نشان می‌دهد. نتایج حاصل از پژوهش به ضرورت تغییر رویکرد، اصلاح لوایح قانونی، تعیین متولی حوزۀ اجتماعی و پایش تاثیرات اجتماعی طرح‌ها منتهی شده است.

Cash Compensation Policy in the Release of Dam Reservoirs and Its Social and Cultural Consequences (Case Study: Kouchari Dam)

The construction of reservoir dams in the last 6 decades has paved the way for the displacement of more than 100 million people from their homes. According to the results of the present study, more than 2 million people in Iran have been affected by the construction of dams.  The purpose of this study was to investigate the effects and social and cultural consequences of cash compensation policy in the release of dam reservoirs, The conceptual framework of the research is based on the assessment of social impacts. The qualitative research method of the grounded theory technique has been used. Participants in this study were 38 local informants and experts who were interviewed with a semiconstructed questionnaire. Analysis with three methods of open, axial and selective coding was put on the agenda. The results of the analysis of the interviews show 822 general concepts, 133 subcategories, 18 main categories and 1 central category. Findings of the research based on the paradigm model show the disintegration of social structure and cultural context in the implementation of cash compensation policy. The results point to a need to change the approach, appoint a social trustee and evaluate the social impact of the project.