اعتماد بیماران به طبّ مکمّل و جایگزین: روایت‌پژوهی

اعتماد بیماران به پزشکان و نظام درمان یکی از موضوعات اساسی در پژوهش‌های جامعه‌شناسی پزشکی در دو دهۀ اخیر است. با گسترش پرشتاب تقاضا برای دریافت خدمات طب مکمل و جایگزین در سطح جهانی، مطالعات پژوهشی فراوانی پیرامون این مسئله صورت گرفته که زمینه‌ها و علل اعتماد به این طب‌ها را مورد بررسی قرار داده است. در ایران نیز روند مشابهی در اقبال به اقسام طب‌های مکمل و جایگزین تجربه می‌شود که در خور پژوهش‌های جامعه‌شناسانه است. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش روایت‌پژوهی و انجام بیست و نه مصاحبۀ روایی با بیمارانی که تجربۀ درمان با طب‌های جایگزین را داشته‌اند، به این سوال پاسخ می‌دهد که در روایت تجربۀ بیماری، اعتماد به نظام درمانی جایگزین چگونه شکل می‌گیرد و چه سنخ‌هایی از آن قابل شناسایی است. بدین منظور با بهره‌گیری از آرای گیدنز، چالش اعتماد به طب مدرن به مثابه نظام کارشناسی و بازسازی اعتماد به نظام درمانی جایگزین مورد بررسی قرار گرفته، و در نهایت، با تحلیل تماتیک یافته‌های پژوهش، پنج سنخِ «اعتماد تدریجی»، «اعتماد نهادی»، «اعتماد مبتنی بر درمانگر»، «اعتماد معرفت‌شناختی»، و «اعتماد مبتنی بر تجربۀ زیستۀ دیگران» از یکدیگر متمایز شده ‌است. همچنین برساخت طب جایگزین به مثابه «طب بی آسیب» و «طب آسان» به عنوان زمینه‌های موید اعتماد به طب مکمل و جایگزین مورد توجه قرار گرفته است.

Patients’ Trust in Complementary and Alternative Medicine: A Narrative Study

Patients’ trust in physicians and the treatment system has been a major issue in medical sociological research for the past two decades. With the rapid expansion of the demand for complementary and alternative medicine (CAM) services worldwide, many research have been conducted on this issue and examined the grounds and reasons for trust in nonconventional medicine. In Iran, a similar trend is experienced towards different types of complementary and alternative medicine, which is worthy of sociological research. In this regard, the present study used the narrative method and conducted twentynine interviews with patients who had experience in treatment with CAM to spot what types of trust in CAM can be identified. For this purpose, using Giddens’s views, the challenge of trusting modern medicine as an expert system and rebuilding trust in an alternative health care system has been examined. &Institutional&, &therapistbased trust&, &epistemological trust& and &trust based on the lived experience of others& are distinguished from each other. The construction of alternative medicine as &harmless medicine& and &easy medicine& has also been considered as grounds for trusting in nonmodern medicine.