دین و دینداری و کووید 19: بخشی از مسئله، بخشی از راه حل

مقدمه: شیوع ویروس کرونا پیامدهای اجتماعی گوناگونی داشته و سبب ظهور یا تشدید برخی مسائل اجتماعی شده است. دین یکی از عرصه‌های مهمی است که در تاثیر متقابل و محسوس با این پدیده قرار گرفته است. مقالۀ حاضر به بررسی تاثیرگذاری و تاثیرپذیری دین، از دریچۀ بررسی مسائل اجتماعی پرداخته است. به باور نویسندگان رابطۀ دین (بُعد اعتقادی و بُعد مناسکی) و کووید 19 رابطۀ یک‌طرفه نبوده است و تعاملی بین این دو پدیده رخ داده که مقاله به آن می‌پردازد.روش: برای بررسی تاثیر شیوع ویروس بر بُعد اعتقادی دین‌داری، روش تحلیل ثانویه بر روی نتایج نظرسنجی‌های داخلی و خارجی انجام شده، و در بخش تاثیر آن بر بُعد مناسکی و پیامدی، از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش در بعد اعتقادی نشان می‌دهد هرچند شیوع این بیماری عده‌ای را به تردید در اعتقادات مذهبی‌شان واداشته، اما به تقویت بنیان‌های اعتقادی تعداد بیشتری از مردم انجامیده است. در بعد مناسکی هرچند باعث تعطیلی مناسک جمعی شده است اما فناوری‌های نوین اطلاعات، اجتماعات مناسکی مجازی را امکان‌پذیر ساخته‌ و صورت‌های افسون‌زای بدیعی برای دین ایجاد کرده‌اند.بحث: در پی رخ دادن بیماری کووید 19، ‌می‌توان گفت که دین‌ فردی که در بعد اعتقادی متبلور است، به دلیل این اتفاق تقویت شده، و دین نهادی که اغلب در مناسک جمعی تبلور می‌یابد، تضعیف شده است.

Religion and Covid 19: Part of the Problem or Part of the Solution

This article examines the reciprocal relationship between religion and social problems. The relationship between religion and Covid19 is not purely a oneway relationship but an interaction exist between both. To investigate the effect of virus prevalence on the doctrinal dimension of religiosity, the secondary analysis was performed on the results of existed surveys. To assess the impact of disease on the ritual and consequential dimension, a descriptiveanalytical method was used. findings of the research in the doctrinal dimension show that although the prevalence of this disease has made some people doubt their religious beliefs, but it hflas strengthened the beliefs of more people. In the ritual dimension, although mass rituals have been shut down, new information technologies have made virtual communities possible and created novel enchanting forms of serremonies. It is concluded that  beliefs of individuals whose religion are reflected in the doctrinal dimension, has been strengthened after the pandemic and the institutional religion, which is seen in the collective rites, has been weakened.