بررسی آسیب‌‌‌های روانی-اجتماعی بعد از زلزله تحلیل موردی: زلزله‌ سرپل‌ذهاب در سال 1396

زلزله پدیده و بحرانی طبیعی است که علاوه‌بر تهدیدهای جانی و مالی در مناطق مسکونی، همواره آسیب های اجتماعی و روانی ای در پی دارد که بی‌توجهی به آن در درازمدت مشکلات و بحران های زلزله زدگان را عمیق تر و تهدیدآمیزتر می کند. توجه به پیامدهای اجتماعی و روانی، به‌مثابه‌ ضرورت راهبردی و مدیریتی، موضوعی حیاتی در جهت ممانعت از آسیب هایی است که غفلت از آنها صدمه‌ جبران ناپذیری در نواحی زلزله زده و حتی در خارج از این مناطق به بار خواهد آورد. آسیب هایی چون شوک، ترس شدید، خشم، درماندگی، کرختی، خاطرات آزاردهنده، کاهش تمرکز، فاجعه سازی درد و... از جمله مواردی اند که بعد از رویدادهای فاجعه آمیز و به‌ویژه زلزله، محیط فردی و اجتماعی بازماندگان را تهدید می کند. در این پژوهش، با بررسی وضعیت اجتماعی-‌روانی بعد از زلزله‌ سرپل‌ذهاب در پاییز 1396، این آسیب‌ها مطالعه شده است. مطابق یافته های پژوهش، که از طریق مصاحبه های عمیق و با روش کیفی به‌دست آمده است، استرس و ترس شدید (فوبیا)، شب هراسی، سقف‌هراسی، خشونت (به‌منزله‌ آسیب روانی) و بی اعتمادی، رنج اجتماعی زنان، رایگان‌خواهی و مظلوم نمایی، و سرقت (به‌منزله‌ آسیب اجتماعی)، که ناشی از موقعیت پسازلزله هستند، به‌شدت رشد کرده است.

Analysis of Post-Earthquake Psycho-social Traumas:The Case of Sar-Pole-Zahab Earthquake

The earthquake as a natural phenomenon and disaster, beside physical and financial threats, bring about social and psychological harms which in longterm may cause deep consequences. Considering social and psychological consequences as a strategic and managerial plan is essential in preventing the future harms and damages. Traumas such as shock, severe fear, anger, helplessness, numbness, annoying memories, loss of concentration, are among those that threaten survivors after catastrophic events, especially earthquakes. The study tries to investigate the social and psychological status of people after Sar Pole Zahab earthquake in autumn 2016. Based on research findings through indepth interviews with qualitative method, stress and severe phobia, claustrophobia, nyctophobia, violence (as psychological traumas) and mistrust, women’s social suffering, Begging and robbery (as social Injuries) has increased dramatically.