اسلام بنیادگرا در تقابل با اسلام صوفیانه (تحلیل ریشه‌های جامعه‌شناختی رشد سلفی‌گری در کردستان)

به‌لحاظ تاریخی، نگرش نهادینه‌شده دینی در کردستان، نوعی اسلام عرفانی و صوفیانه بوده‌است که فرقه‌های گوناگونش، با وجود تفاوت در مناسک و نظام سلسله مراتبی شان، جملگی، تمایزی بنیادین با انواع نگرش های شریعت مدار و فقه محور داشته اند. از میان مکاتب گوناگون عرفانی، دو طریقت قادری و نقشبندی بیشترین پایگاه اجتماعی را در میان کردهای اهل سنت کسب کرده و حوزه نفوذ خود را در سرتاسر کردستان گسترده اند.عوامل متعددی نظیر وقوع انقلاب اسلامی شیعی در ایران و برآمدن ایدئولوژی شیعی ازیک سو و انواع ایدئولوژی های بنیادگرایانه سنی و شعله ورشدن رقابت میان آنان در ملل اسلامی، ازسوی دیگر، تاثیری بنیادین بر نگرش های دینی همه جوامع مسلمان و نیز کردستان داشته‌است. تبدیل‌شدن این جریان پان‌اسلامی به خوانشی جدی و پرطرفدار در جهان اسلام و حمایت های مالی، آموزشی و گاه لجستیکِ محافل و جریان‌های قدرتمند عربی و اسلامی از باورمندان به این نحله در کردستان، به‌مثابه عوامل اثرگذار، و نیز وجود عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کمک‌کننده داخلی، به‌مثابه عوامل زمینه‌ای، بستر مناسبی برای رشد و نضج آن در کردستان فراهم آورده‌است.این پژوهش، به‌شیوه ای اسنادی و با تکیه بر منابع تاریخی، شواهد میدانی و رسانه ای و آمارهای منتشرشده بین المللی، به بررسی شیوه های ورود و علل رشد و گسترش اسلام سلفی در میان کردهای اهل سنت ایران می پردازد. به‌نظر می رسد، تغییرات سریع تر از آنچه تصور می شود، درحال روی‌دادن است و کردستان نیز همانند دیگر مناطق سنی‌نشین خاورمیانه، از امواج بنیادگرایی شعله ور خاورمیانه در امان نباشد.