ترکیبات تقریبی، پروفایل اسیدهای چرب و اسیدهای آمینه در بخش‌های مختلف ماهی شمسک بزرگ ( ilisha megaloptera)

در مطالعة حاضر میزان ترکیبات تقریبی (پروتئین، چربی، رطوبت و خاکستر)، پروفایل (کمیت و کیفیت) اسیدهای چرب و اسیدهای آمینه در بخش‌های مختلف ماهی شمسک بزرگ (ilisha megaloptera) شامل (اسکلت اصلی، سر، بالة شکمی و امعاء و احشاء، باله دمی و فیله) اندازه‌گیری گردید. نتایج ترکیبات تقریبی نشان داد که میزان این ترکیبات در بخش‌های مختلف به‌طور معنی‌داری با هم تفاوت داشته و در بسیاری از موارد، میزان درشت‌مغذی‌ها در بخش‌های ضایعات بالاتر از فیله بوده است. نتایج بررسی میزان اسیدهای چرب نشان داد که بخش‌های مختلف شمسک بزرگ حاوی سطوح بالایی از چربی‌های غنی از اسیدهای چرب چند غیر اشباعی بلند زنجیره امگا-3 (lc n-3 pufas) و بلند زنجیره تک‌غیراشباعی (lc mufas) می‌باشد. در میان pufaها، epa (ایکوزاپنتانوئیک اسید) و dha (دوکوزاهگزانوئیک اسید) بالاترین درصد‌ها را در مقایسه با دیگر اسیدهای چرب چند غیر اشباعی داشتند. بالاترین میزان epa و dha به‌ترتیب در بالة شکمی و امعاء و احشاء و برابر با 1/986 ‌گرم در صد گرم (13/61درصد از کل اسیدهای چرب) و 5/124 ‌گرم در صد گرم (35/11 درصد) وجود داشت. نسبت اسیدهای چرب امگا-3 به امگا-6 (n-3/n-6) در بخش‌های مختلف بدن متفاوت و بیش‌ترین آن برابر با 17/433و در بالة شکمی و امعاء و احشاء وجود داشت. بالاترین درصد مجموع اسیدهای آمینة ضروری از کل اسیدهای آمینه نیز در بالة شکمی و امعاء و احشاء (43/14درصد) وجود داشت. کمترین درصد اسیدهای آمینة ضروری با میزان 39/66درصد در بالة دمی وجود داشت. میزان تمامی اسیدهای آمینة ضروری در تمامی بخش‌های ماهی شمسک به‌میزان قابل توجهی نسبت به میزان توصیه شده توسط fao/who بالاتر بود. نتایج مطالعة حاضر نشان داد که بخش‌های مختلف ماهی شمسک بزرگ می‌تواند منبعی ایده‌ال از اسیدهای چرب بلند زنجیره چند غیراشباعی و اسیدهای آمینة ضروری باشد.

proximate composition, profile of fatty acids and amino acids in different parts of bigeye ilisha (ilisha megaloptera)

in the present study, the amount of proximate composition (protein, lipid, moisture, and ash) and the profile (quantity and quality) of fatty acids and amino acids in different parts of bigeye ilisha (ilisha megaloptera) including (backbone, head, abdominal fin and viscera, caudal fin and fillet) were measured. the results of proximate composition showed that the amount of these compounds in different parts differed significantly and in many cases, the amount of macronutrients in waste parts was higher than fillet. the results of the analysis of fatty acids showed that different parts of the bigeye ilisha contain high levels of lipids rich in omega-3 long chain polyunsaturated fatty acids (n-3 lc-pufas) and long chain monounsaturated fatty acids (lc mufas). among pufas, epa (eicosapentaenoic acid) and dha (docosahexaenoic acid) had the highest percentages compared to other polyunsaturated fatty acids. the highest amount of epa and dha was found in the abdominal fin and viscera, respectively, equal to 1.986 g/100g (13.61% of total fatty acids) and 5.124 g/100g (35.11%). the ratio of omega-3 to omega-6 fatty acids (n-3/n-6) was different in different parts of the body, and the highest ratio was 17.433 in the abdominal fin and viscera. the highest percentage of the total essential amino acids was also present in the abdominal fin and viscera (43.14%). the lowest percentage of essential amino acids with the amount of 39.66% was found in the caudal fin. the amount of all essential amino acids in all cuts of bigeye ilisha was significantly higher than the amount recommended by fao/who. the results of the present study showed that different parts of bigeye ilisha can be an ideal source of long-chain polyunsaturated fatty acids and essential amino acids.