شناسایی، ساختار جوامع و الگوی پراکنش پرتاران در خور تیاب-خلیج فارس

تراکم و تغییرات فصلی جوامع پرتاران خور تیاب استان هرمزگان، طی یک سال از فروردین 1394، مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری از 4 ایستگاه، به‌وسیلة ون وین گرب (0/04 متر مربع)، با سه تکرار صورت گرفت. میانگین کل تراکم پرتاران خور تیاب (± انحراف معیار) 193/06±226/04عدد در مترمربع محاسبه گردید. 21 خانواده، 28 جنس و 39 گونه شناسایی شدند. از میان پرتاران، خانوادة cossuridae دارای حداکثر درصد فراوانی (38/8%) بود. بیشترین مقدار شاخص مارگالف در ایستگاه 1 (4/6) و کمترین میزان در ایستگاه 2 (2/8) مشاهده شد. حداکثر مقدار شاخص شانون در ایستگاه 3 (2/7) و حداقل مقدار آن در ایستگاه 1 (2.2) ثبت گردید. نتایج آزمون چندمتغیرة cap، ارتباط اثرگذار شاخص‌های محیطی آب و رسوب همچون دما، شوری، اکسیژن، مواد آلی کل، لای، میزان کلرفیل a، po4 و no3 را بر پراکنش پرتاران غالب نشان داد و  مشخص گردید که گونة aglaophamus malmgreni گونة شاخص ایستگاه 4 در کلیة فصول است. مهمترین شاخص‌های اثرگذار بر پراکنش این گونه، مواد آلی، لای و غلظت نیترات بودند. همچنین گونة cossura longocirrata گونة غالب ایستگاه 2 در فصل بهار بود و  میزان اکسیژن و افزایش غلظت آن با الگوی پراکنش این گونه ارتباط تنگاتنگی نشان داد این در حالی‌است که در همین ایستگاه در فصل تابستان حضور غالب گونة prionospio steenstrupi  مشاهده شد و میزان کلروفیل a یک عامل موثر در پراکنش این گونه مبود. در این بررسی مشخص گردید گونه‌هایcossura spp.  وnephtys spp.، شاخص آب‌های گرم با غلظت بالای فسفات و پرتارانی مقاوم به کمبود اکسیژن هستند. در این بین، فسفات، مهمترین عامل اثرگذار بر پراکنش گونة غالب prionospio banyulensis در ایستگاه‌های 1 و 3 بوده است. نتایج نشان دادند که خور تیاب دارای تنوع زیستی بالا، پراکنش متعادل جمعیت پرتاران و گونه‌های غالب حساس به آلودگی و استرس‌های محیطی است، و نوسان جوامع پرتاران، تحت تاثیر نوسان فصلی و شاخص‌های کیفی آب و رسوب در این اکوسیستم آبی قرار دارد.

identification, community structure and distribution pattern of polychaetes in the tiab estuary–persian gulf

density and seasonal changes of polychaet communities in tiab estuary, located in hormozgan province, were studied at different seasons in 2015. sampling from 4 stations was performed using van vin garb (0.04 m2) in triplicates. the average total density of polychaetes (±sd) was 226.04±193.06 per square meter. 21 families, 28 genera and 39 species were identified. the cossuridae family had the highest frequency (38.8%). the highest average of margalef index recorded in station 1 (4.6) and those lowest in station 2 (2.8). regarding shannon index, the maximum and minimum value were recorded in station 3 (2.7) and station 1 (2.2), respectively. the results of multivariate cap analysis showed the effective relationship between environmental parameters and dominant polychaetes. it was found that aglaophamus malmgreni was the indicator species of station 4 in all seasons and the most important parameters affecting the distribution of this species were tom, silt and no3. it was also shown that cossura longocirrata is the dominant species of station 2 in spring and the amount of oxygen and increasing its concentration showed a close relationship with the distribution pattern of this species in the presence of the predominant presence of prionospio steenstrupi at the same station in summer. chlorophyll a was as an effective factor in distribution of this species. in the case of cossura spp. and nephtys spp. it was found that higher temperature with high concentration of po4 and at the same time the species are resistant to oxygen deficiency and finally po4 was identified as the most important factor affecting the distribution of prionospio banyulensis as the dominant species in stations 1 and 3. the results showed tiab estuary with high biodiversity, balanced distribution of polychaets and dominant sensitive species to pollution and environmental stress and the fluctuation of polychaete communities is influenced by seasonal fluctuations and quality of water and sediment parameters in this aquatic ecosystem.