بررسی دوشکلی جنسی شکل بدن گاوماهی قفقازی( knipowitschia caucasica(berg,1916 با استفاده از روش ریخت‌سنجی هندسی

دو شکلی جنسی پدیده ای معمول در بین برخی آرایه های ماهیان می باشد که درک این پدیده در ماهیان برای مطالعات آرایه شناختی، زیست شناسی و تکامل ضروری است. با توجه به تفاوت در الگوهای رنگی بدن بین دو جنس نر و ماده گاوماهی قفقازی، knipowitschia caucasica، این سوال پیش می‌آید که آیا شکل بدن آن ها نیز متفاوت می باشد؟ از این رو این مطالعه با هدف بررسی دوشکلی جنسی شکل بدن گاوماهی قفقازی در خلیج گرگان با استفاده ازروش ریخت سنجی هندسی لندمارک‌پایه به اجرا در آمد. برای این منظور تعداد 120 نمونه از دو جمعیت داخل خلیج گرگان و تالاب گمیشان نمونه‌برداری گردید. سپس از سمت چپ سطح جانبی نمونه‌ها عکسبرداری و برروی تصاویر دو بعدی حاصل، تعداد 21 نقطه لندمارک تعریف و رقومی شدند. داده‌های هر دو جمعیت به صورت جداگانه، پس از آنالیز پروکراست، با استفاده از آنالیزهای چندمتغیره تابع تشخیص و t-test هتلینگ مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تفاوت معنی داری بین شکل بدن جنس های نر و ماده هر دو جمعیت مورد مطالعه نشان داد که درجه تمایز ریختی بین دو جنس در جمعیت تالاب گمیشان بالاتر بود. براساس الگوهای تفاوت، جنس نر دارای سر عمیق تر، بدن کم عمق‏تر در ناحیه باله های پشتی و ساقه دمی عمیق تر و درازتر بود. بر اساس نتایج می توان بیان داشت که دوشکلی جنسی در این گونه به واسطه مکانیسم گزینش جنسی تکامل یافته و می تواند به مزیت عملکردی در فرآیندهای تولیدمثلی و تحرکی جنس نر مرتبط باشد. بنابراین با توجه به وجود دوشکلی جنسی در این گونه، در مطالعات ریخت‌شناختی دو جنس باید به صورت مجزا مورد بررسی قرار گیرند.

A study on sexual dimorphism of body shape in Caucasian dwarf goby, Knipowitschia caucasica (Berg, 1916) using geometric morphometrics

Sexual dimorphism is a phenomenon in some fish species and its understanding is crucial for their taxonomic studies, biology and evolution. Regarding differences in body coloration patterns between male and female of Caucasian dwarf goby, Knipowitschia caucasica, the question arises whether they are different in their body shape or not? Hence, this investigation was conducted to study the sexual dimorphism in body shape of Caucasian dwarf goby from the Gorgan Bay using landmarkbased geometrics technique. For this purpose, a total of 120 specimens were collected from two populations i.e. the Gorgan Bay and Gomishan Wetland. Then, their left side were photographed and 21 defined landmarkpoints were digitized on the obtained 2D images. After GPA analysis, the data of both populations were analyzed separately using multivariate discriminant analysis and Hotelling Ttest. The results showed a significant difference between the body shape of male and female in both studied populations that the distinction rate in the population of the Gomishan Wetland was higher. Based on the observed differences, the male has a deeper head, lower body depth at the level of the dorsal fins and, longer and low depth of the caudal peduncle. According to the results, it can be stated that sexual dimorphism in this species has been probably evolved due to the mechanism of sexual selection, which can be consider as functional advantages in reproductive processes and swimming performance in males. Hence, due to the sexual dimorphism in this species, in further morphological studies, two sexes should be examined separately.