ارزیابی مطلوبیت زیستگاه ماهی قزل‌آلای خال قرمز (salmo trutta fario) در رودخانه چالوس با استفاده از مدل خطی تعمیم ‌یافته

قزل‌آلای خال قرمز (salmo trutta fario) یکی از انواع ماهیان آب شیرین می‌باشد که به دلیل صید افراطی، نابودی زیستگاه و تخریب زمین‌‌های خاص برای تخم ریزی در ایران در معرض خطر انقراض قرار دارد. برای پیش‌بینی مطلوبیت زیستگاهی ماهی قزل‌آلای خال قرمز، 3 ایستگاه از بخش‌‌های مختلف رودخانه چالوس (بالا دست، میان دست و پایین دست) در نظر گرفته شد. مجموعه ای از عوامل محیطی (فیزیکو شیمیایی و ساختاری) در هر ایستگاه (در مجموع 19 متغیر) بطور هم زمان با داده‌‌های مربوط به حضور/عدم حضور ماهی قزل‌آلای خال قرمز (12 نمونه حضور و 24 نمونه عدم حضور) به صورت ماهانه در طول یک سال (1397-1396) نمونه برداری گردید. بر اساس پیش‌بینی نتایج مدل خطی تعمیم یافته، اختلاف معنی داری بین حضور و عدم حضور ماهی قزل‌آلا در ایستگاه‌‌ها با تمام عوامل محیطی مورد مطالعه (پس از حذف عوامل با همبستگی بالا) وجود داشت (0.01>p) . نتایج مدل نشان داد که با افزایش سرعت جریان آب، عمق رودخانه و غلظت اکسیژن محلول (خصوصاً در قسمت‌‌های بالا دست رودخانه) بر روند احتمال حضور ماهی در رودخانه افزوده خواهد شد و بر عکس با افزایش عوامل فیزیکی و ساختاری مثل دمای آب، عرض رودخانه و فاصله از مبدا و همچنین با افزایش غلظت متغیر‌‌های کیفی آب مثل افزایش میزان شوری، مواد مغذی (مثل نیترات و فسفات)، اکسیژن خواهی شیمیایی و مواد جامد معلق بتدریج از احتمال حضور ماهی کاسته می‌شود.

Assessment of habitat suitability of the River brown trout (Salmo trutta fario) in Chalous River using generalized linear model

The River brown trout (Salmo trutta fario) is one of the freshwater fish species that is endangered in Iran due to overfishing, habitat destruction and demolation of special substates for spawning. Three sampling sites were considered from different parts of Chalous River (upstream, middle and downstream of river) to predict the habitat suitability of the River brown trout. A set of environmental variables (physicochemical and structural variables) was monthly sampled at each sampling site (in total 19 variables). The environmental variables were simultaneously colledted with the presence/absence of the river trout (12 samples presence and 24 samples absence) during oneyear study period (20172018). Based on the prediction of the generalized linear model, there was a significant difference between the presence and absence of fish in the sampling sites regarding all the environmental factors (after excluding the variables with high correlation) (p< 0.01). The results of the model showed that increase of the water flow velocity, river depth and dissolved oxygen concentration (especially in the upper part of the river) may increase the probability of fish presence in the river. In contrast, increasing physical and structural variables such as water temperature, the river width and the distance from the source and also increasing the concentration of water quality variables such as salinity, nutrients (such as nitrate and phosphate), chemical oxygen demand and suspended solids gradually might decrease the presence of fish.