تغییرات فرهنگی و اُفت باروری در ایران (برپایه‏ تحلیل ثانوی داده‏های پیمایش ارزش‏ها و نگرش‏های ایرانیان)

براساس داده‏های منتشر شده از سوی سازمآن‌های مختلف جمعیت‏شناختی، نرخ باروری در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران در حال کاهش است. این امر می‏تواند ناشی از دلایل متعددی باشد. با وجود این، دگرگونی‏های فرهنگی طی چند دهه‏ اخیر، در میان سایر تغییرات، بیشتر از همه خودنمایی می‏کنند: رشد فردگرایی، تغییرات مذهبی، رشد سکولاریسم و دگرگونی در ارزش‎های خانوادگی، در زمره‏ مهم‏ترین تحولاتی قرار دارند که می‏توان ارتباط آن‌ها را با باروری بررسی کرد. هدف از این پژوهش، مطالعه‏ رابطه‏ تحولات فرهنگی در حوزه‏های فردی، خانوادگی و مذهبی با تغییرات نرخ‏های باروری در مراکز استآن‌های ایران است. داده‏های مربوط به این تحولات فرهنگی از یافته‏های پیمایش ارزش‏ها و نگرش‏های ایرانیان در سال 1380 استخراج شده است. برای به‌دست آوردن نرخ‏های باروری عمومی در این سال نیز، میزآن‌های باروری در سال 1375، براساس روش فرزندان خود به داده‏های استاندارد برای سال 1380 تبدیل شده است. براین‏اساس، روش تحقیق در این مطالعه، از نوع تحلیل ثانوی است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه‏ کاملاً معناداری میان متغیرهای فردگرایی، دینداری، سکولاریسم و ارزش‏های خانوادگی در میان مراکز استانی ایران با نرخ‏های باروری در این استان‌ها وجود دارد؛ به‏این ‏معنا که هر چه میزان دینداری شهرها بیشتر، سطوح سکولاریسم و فردگرایی کمتر، میزان توجه به ارزش‏های خانوادگی بیشتر باشد، نرخ باروری در آن شهرها بیشتر است و برعکس، دینداری کمتر، سکولاریسم و فردگرایی بیشتر و توجه به ارزش‏های خانوادگی کمتر، با نرخ‏های پایین باروری رابطه‏ای مثبت و همسو دارند.