بررسی جامعه ‌شناختی پدیدۀ کودکان کار (مورد مطالعه: کودکان کار شهرستان مهرستان (سیستان و بلوچستان)

پدیدۀ کودکان کار، یکی از آسیب‌های اجتماعی است که بروز و گسترش آن معلولی از عوامل گوناگون و در هم پیچیدۀ اجتماعی و اقتصادی است و از طرفی خود، مولد آسیب‌های اجتماعی دیگر نیز به شمار می‌رود. این مقاله با هدف بررسی جامعه‌شناختی پدیدۀ کودکان کار در شهرستان مهرستان انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کودکان کار در شهرستان مهرستان بود. 20 نفر از کودکان کار با روش نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به حد اشباع اطلاعات به‌عنوان نمونۀ آماری تعیین شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و برای تجزیه و تحلیل آنها از روش تحلیل مضمونی استفاده شده است. داده‌ها در سه سطح کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. برای اعتباریابی نتایج پژوهش مرور همتا، مصاحبه‌شوندگان بازبینی کردند و بررسی انتقال‌پذیری را انجام دادند. نتایج نشان داد پدیدۀ کودکان کار در شهرستان مهرستان با 8 تم اصلی شامل اعتیاد، نداشتن امنیت مالی، خشونت خانوادگی، مهاجرت، ناکارآمدی والدینی، تحصیلات، وجود خرده‌فرهنگ کار در شبکۀ خانوادگی، ضعف بنیادهای حمایتی و خدماتی شناسایی شدند. کمک به والدین در تامین هزینه‌های خانواده با فراوانی 19(6.69) در رتبۀ اول و وضعیت شغلی والدین با فراوانی 13(6.63) در رتبۀ دوم و همچنین درآمد پایین خانواده و بی‌سرپرستی و بدسرپرستی خانواده با فراوانی 11(5.61) در رتبۀ سوم به‌عنوان مهم‌ترین عامل در ایجاد و گسترش پدیدۀ کودکان کار در شهرستان مهرستان شناسایی شدند. نتیجه چنین بود که توجه به عوامل جامعه‌شناختی موجب کاهش کودکان کار در شهرستان مهرستان می‌شود و در این زمینه، بهبود اقتصادی خانواده‌های نیازمند و آموزش فرزندپروری و همچنین ایجاد اشتغال پایدار، توجه به صنایع‌دستی بومی در قالب بنگاه‌های اقتصادی کوچک، صنایع تبدیلی در حوزۀ کشاورزی، برقراری عدالت آموزشی، تدوین بستۀ آموزشی در جهت افزایش آگاهی والدین در فرزندپروری و تحت پوشش قرار دادن خانواده‌های نیازمند در سازمان‌های حمایتی در اولویت قرار دارند.

analysis of social factors affecting the phenomenon of working children in mehrestan city

introduction  sociologists and researchers have an innate curiosity about the intricate tapestry of social challenges that arise as a consequence of rapid societal shifts. the impetus of growth and urbanization fueled by industrialization has ushered in transformative changes. it is essential, however, to recognize that within this paradigm shift, a complex array of challenges has taken root. at the forefront of these issues is the disheartening prevalence of working children, emblematic of the adverse consequences intertwined with societal evolution. amid bustling urban landscapes where carefree play and laughter should define childhood, an alternate reality prevails. rather than savoring the innocence of youth and investing in education for a brighter future, a disheartening number of children toil on the peripheries of sprawling cities. robbed of their childhood, they grapple with poverty’s weight and fall victim to injustice, casting a somber shadow over today’s world (afshani et al., 2011). the issue of working children is not an isolated matter; it is intricately woven into the fabric of iranian society’s evolving conditions and structural shifts. over the decades, a complex interplay of factors has exacerbated this predicament. these include population growth, glaring socioeconomic disparities, entrenched poverty, and specter of unemployment. the allure of urban life coupled with the transition from tradition to modernity trigger migrations from rural areas to bustling cities. the disintegration of family bonds through divorce and the grip of addiction further compound this complex challenge (mohrami, 2019). child labor’s proliferation is the consequence of intricate sociocultural and economic dynamics. its ramifications reverberate across the society, hindering education and skill development, while sowing economic instability. beyond these economic ramifications, child labor begets a host of societal maladies, from addiction and sexual exploitation to drug trade and criminal activities (maghdas jafari et al., 2012). in response, this research endeavored to unravel the societal factors fueling the surge of child labor in mehrestan city. two fundamental questions guided the research: what sociocultural factors catalyze the emergence of child labor? how should the significance and priority of these factors be assessed?